bron: Volkskrant
INTERVIEW, Van onze medewerker Jean Mentens
ORANJESTAD - De vertrekkende waarnemend procureur-generaal op Aruba: Nederland verzaakt. Nog drie dagen. Dan zit het werk voor Nico Jörg (62) op Aruba erop en wordt hij afgelost als waarnemend procureur-generaal op Aruba, de hoogste plaatselijke baas van justitie.
In sommige opzichten benijdt hij zijn opvolger niet. ‘Op Aruba moet de PG werken in een naargeestig politiek klimaat. Je moet er opgewassen zijn tegen grote politieke druk en je moet er tegen kunnen dat de pers je ronduit vijandig bejegent, iedere dag weer.’
Bovendien, zegt Jörg, heerst er bij het Arubaanse Openbaar Ministerie een ernstig tekort aan officieren van justitie. Politiek Nederland lijkt niet bijster geïnteresseerd in het eiland. ‘Ach, als we tegenslag hadden te verduren, zei ik ’s avonds tegen mijn vrouw: ...maar we hebben geboft met het weer.’
Volgende maand neemt Jörg zijn plekje in Nederland weer in, als advocaat-generaal (AG) bij de Hoge Raad. Drie jaar geleden onderbrak hij daar zijn carrière om op Aruba aan de slag te gaan. Het leek hem toen een welkome afwisseling. Dat het op die plek woelige jaren zouden worden, had hij niet kunnen vermoeden. De verdwijning van Natalee Holloway domineerde maandenlang het nieuws.
Het afgelopen jaar werden bovendien de verhoudingen tussen Nederland en de Antillen en Aruba op scherp gezet. Vooral het Tweede Kamerlid Hero Brinkman van de PVV wordt niet moe te vertellen dat de eilanden gebukt gaan onder corruptie en vriendjespolitiek. Terugblikkend constateert ook Jörg dat er veel is aan te merken op de politiek.
Hoe bedoelt u: naargeestig politiek klimaat?
‘De MEP (regeringspartij) en de AVP (grootste oppositiepartij) staan vaak erg vijandig tegenover elkaar. Ik vraag me soms af of het landsbelang op de eerste plaats komt. Politici beschuldigen elkaar wederzijds van corruptie maar als iemand anders dat zegt, zijn ze beledigd.
‘De meerderheid in het parlement – ongeacht de signatuur – corrigeert het kabinet niet, maar regeert mee. Dit verhindert een goed wetgevingsproces. Er is een achterstand van driehonderd wetten, dat is minstens vijf jaar parlementair werk. Niet zelden zijn de wetten al verouderd op het moment dat ze worden aangenomen, áls ze al in behandeling komen.
‘Politici kijken de kiezers naar de ogen en beloven baantjes. Na de verkiezingen worden ambtenaren vervangen door trouwe kiezers, vriendjes en familieleden, ongeacht of ze wel of niet geschikt zijn voor de positie die ze moeten bezetten. De ontslagen ambtenaren zitten vervolgens doorbetaald thuis. Het maakt niet zo heel veel uit welke partij de dienst uitmaakt: bij de volgende regeringswisseling gebeurt hetzelfde.
‘Aanbestedingen verlopen niet altijd transparant. Het onderzoek van de landsrecherche hiernaar is moeizaam gebleken. Het eiland was te klein toen er na het onderzoek ook daadwerkelijk tot strafrechtelijke vervolging van oud-politici werd besloten. Deze beslissing werd op zuiver professionele gronden genomen. Dan komt de beschuldiging aan ons adres van ‘politieke vervolging’ hard aan.’
Heeft u een concreet voorbeeld van de politieke druk die op de PG wordt uitgeoefend?
‘Het is niet zozeer politieke druk op de PG als wel op het hele Openbaar Ministerie. Politieke kwesties monden soms uit in een strafaangifte tegen politieke tegenstanders. Dan verwacht men vervolgens dat het OM dat varkentje wel zal wassen. Daar passen we voor.
‘Ook de forse personeelstekorten bij de politie hebben invloed op het functioneren van justitie. De tekorten lopen iedere maand verder op door de vacaturestop die geldt binnen de overheid. Je hebt een goed en voldoende bemenst politiekorps nodig om de criminaliteit te bestrijden. Datzelfde geldt voor de bestrijding van de corruptie, waarin de Landsrecherche een belangrijke rol speelt.
De opsporingsdiensten die onder moeilijke omstandigheden moeten werken, verzetten veel en goed werk, maar minder dan nodig is. Ik heb de indruk dat het OM op verzet stuit als het meer doet dan het bestrijden van straatcriminaliteit en zich juist actief opstelt om ook in de bovenwereld kwesties te onderzoeken.
‘Het begint met een hetze in de media, die wordt gevoed door de politiek. Corruptiebestrijding is van belang voor het land, want corruptie vertraagt economische groei.’
Moet Nederland hier nadrukkelijker mee omgaan en eisen stellen aan de kwaliteit van bestuur?
‘Nederland verzaakt. Het zou veel steviger moeten optreden, maar ik heb het gevoel dat politiek Den Haag het liefst van Aruba en de Antillen af wil. In de Haagse optiek is hier altijd ‘gedoe’ en er moet ook nog eens veel geld bij.
‘Zolang deze landen niet voor volledige onafhankelijkheid kiezen, zou Nederland zich gedurende een lange periode politiek en financieel moeten committeren om politie, immigratiedienst, gevangeniswezen en belastingdienst structureel te verbeteren. Er zou vaker mogen worden ingegrepen, het merendeel van de bevolking zou dat ook toejuichen.
‘Er is natuurlijk wel een drempel om in te grijpen bij semi-onafhankelijke staten als Aruba – er moet een serieus probleem zijn – maar het Koninkrijksstatuut laat het toe. En er zijn genoeg serieuze problemen hier.’
INTERVIEW, Van onze medewerker Jean Mentens
ORANJESTAD - De vertrekkende waarnemend procureur-generaal op Aruba: Nederland verzaakt. Nog drie dagen. Dan zit het werk voor Nico Jörg (62) op Aruba erop en wordt hij afgelost als waarnemend procureur-generaal op Aruba, de hoogste plaatselijke baas van justitie.
In sommige opzichten benijdt hij zijn opvolger niet. ‘Op Aruba moet de PG werken in een naargeestig politiek klimaat. Je moet er opgewassen zijn tegen grote politieke druk en je moet er tegen kunnen dat de pers je ronduit vijandig bejegent, iedere dag weer.’
Bovendien, zegt Jörg, heerst er bij het Arubaanse Openbaar Ministerie een ernstig tekort aan officieren van justitie. Politiek Nederland lijkt niet bijster geïnteresseerd in het eiland. ‘Ach, als we tegenslag hadden te verduren, zei ik ’s avonds tegen mijn vrouw: ...maar we hebben geboft met het weer.’
Volgende maand neemt Jörg zijn plekje in Nederland weer in, als advocaat-generaal (AG) bij de Hoge Raad. Drie jaar geleden onderbrak hij daar zijn carrière om op Aruba aan de slag te gaan. Het leek hem toen een welkome afwisseling. Dat het op die plek woelige jaren zouden worden, had hij niet kunnen vermoeden. De verdwijning van Natalee Holloway domineerde maandenlang het nieuws.
Het afgelopen jaar werden bovendien de verhoudingen tussen Nederland en de Antillen en Aruba op scherp gezet. Vooral het Tweede Kamerlid Hero Brinkman van de PVV wordt niet moe te vertellen dat de eilanden gebukt gaan onder corruptie en vriendjespolitiek. Terugblikkend constateert ook Jörg dat er veel is aan te merken op de politiek.
Hoe bedoelt u: naargeestig politiek klimaat?
‘De MEP (regeringspartij) en de AVP (grootste oppositiepartij) staan vaak erg vijandig tegenover elkaar. Ik vraag me soms af of het landsbelang op de eerste plaats komt. Politici beschuldigen elkaar wederzijds van corruptie maar als iemand anders dat zegt, zijn ze beledigd.
‘De meerderheid in het parlement – ongeacht de signatuur – corrigeert het kabinet niet, maar regeert mee. Dit verhindert een goed wetgevingsproces. Er is een achterstand van driehonderd wetten, dat is minstens vijf jaar parlementair werk. Niet zelden zijn de wetten al verouderd op het moment dat ze worden aangenomen, áls ze al in behandeling komen.
‘Politici kijken de kiezers naar de ogen en beloven baantjes. Na de verkiezingen worden ambtenaren vervangen door trouwe kiezers, vriendjes en familieleden, ongeacht of ze wel of niet geschikt zijn voor de positie die ze moeten bezetten. De ontslagen ambtenaren zitten vervolgens doorbetaald thuis. Het maakt niet zo heel veel uit welke partij de dienst uitmaakt: bij de volgende regeringswisseling gebeurt hetzelfde.
‘Aanbestedingen verlopen niet altijd transparant. Het onderzoek van de landsrecherche hiernaar is moeizaam gebleken. Het eiland was te klein toen er na het onderzoek ook daadwerkelijk tot strafrechtelijke vervolging van oud-politici werd besloten. Deze beslissing werd op zuiver professionele gronden genomen. Dan komt de beschuldiging aan ons adres van ‘politieke vervolging’ hard aan.’
Heeft u een concreet voorbeeld van de politieke druk die op de PG wordt uitgeoefend?
‘Het is niet zozeer politieke druk op de PG als wel op het hele Openbaar Ministerie. Politieke kwesties monden soms uit in een strafaangifte tegen politieke tegenstanders. Dan verwacht men vervolgens dat het OM dat varkentje wel zal wassen. Daar passen we voor.
‘Ook de forse personeelstekorten bij de politie hebben invloed op het functioneren van justitie. De tekorten lopen iedere maand verder op door de vacaturestop die geldt binnen de overheid. Je hebt een goed en voldoende bemenst politiekorps nodig om de criminaliteit te bestrijden. Datzelfde geldt voor de bestrijding van de corruptie, waarin de Landsrecherche een belangrijke rol speelt.
De opsporingsdiensten die onder moeilijke omstandigheden moeten werken, verzetten veel en goed werk, maar minder dan nodig is. Ik heb de indruk dat het OM op verzet stuit als het meer doet dan het bestrijden van straatcriminaliteit en zich juist actief opstelt om ook in de bovenwereld kwesties te onderzoeken.
‘Het begint met een hetze in de media, die wordt gevoed door de politiek. Corruptiebestrijding is van belang voor het land, want corruptie vertraagt economische groei.’
Moet Nederland hier nadrukkelijker mee omgaan en eisen stellen aan de kwaliteit van bestuur?
‘Nederland verzaakt. Het zou veel steviger moeten optreden, maar ik heb het gevoel dat politiek Den Haag het liefst van Aruba en de Antillen af wil. In de Haagse optiek is hier altijd ‘gedoe’ en er moet ook nog eens veel geld bij.
‘Zolang deze landen niet voor volledige onafhankelijkheid kiezen, zou Nederland zich gedurende een lange periode politiek en financieel moeten committeren om politie, immigratiedienst, gevangeniswezen en belastingdienst structureel te verbeteren. Er zou vaker mogen worden ingegrepen, het merendeel van de bevolking zou dat ook toejuichen.
‘Er is natuurlijk wel een drempel om in te grijpen bij semi-onafhankelijke staten als Aruba – er moet een serieus probleem zijn – maar het Koninkrijksstatuut laat het toe. En er zijn genoeg serieuze problemen hier.’