bron: Trouw
Op de Antillen ligt er al een goed wetsvoorstel om levenslange gevangenisstraf menswaardiger te maken.
Op de voorpagina van Trouw maakte een forum van wetenschappers en vooraanstaande juristen zich sterk om een humanere invulling aan de straf van levenslang te geven. Een na te streven doel, lijkt ons. Het oogmerk van het forum is een wetswijziging. Een van de mogelijkheden die zij geven om de levenslange gevangenisstraf menswaardiger te maken is het invoeren van een tussentijdse beoordeling van de levenslange gevangenisstraf na 15 jaar. Die beoordeling zou dan kunnen leiden tot strafvermindering of het vrijlaten van de levenslang gestrafte.
Deze periodieke toetsing lijkt eveneens in overeenstemming te zijn met de benadering van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens die in een aantal gevallen periodieke rechterlijke toetsing noodzakelijk acht.
Artikel 10 van het Wetboek van Strafrecht geeft aan dat gevangenisstraffen levenslang of tijdelijk kunnen zijn. De duur van de tijdelijke gevangenisstraf kan op grond van het vierde lid van dat artikel in geen geval de tijd van dertig jaren te boven gaan. Voor de levenslange gevangenisstraf bestaat geen maximale duur. De enige mogelijkheid voor levenslanggestraften om voortijdig vrij te komen is door gratieverlening.
De gedachte achter het voorstel dat door het forum naar voren wordt gebracht is niet nieuw. Naar aanleiding van het opleggen van steeds hogere straffen heeft de minister van justitie van de Nederlandse Antillen aan de door hem geïnstalleerde Commissie Herziening Wetboek van Strafrecht verzocht in het volledig herziene Wetboek van Strafrecht van de Nederlandse Antillen aandacht te besteden aan de levenslange gevangenisstraf. Die Commissie heeft vervolgens een wetsvoorstel opgesteld om te voorkomen dat de levenslange gevangenisstraf mensonterende situaties kan opleveren.
Dit wetsvoorstel bepleit om de rechter de verplichting op te leggen om de positie van de tot levenslang veroordeelde na twintig jaar en zonodig telkens na vijf jaar daarna opnieuw te toetsen. De termijn is op twintig jaar gesteld omdat de levenslanggestrafte door deze regeling niet in een gunstiger positie dient te komen dan iemand die een tijdelijke gevangenisstraf is opgelegd. Een tijdelijke gevangenisstraf kan maximaal dertig jaar duren. In het geval dat die straf is opgelegd komt een gedetineerde pas na twintig jaar in aanmerking voor een vervroegde invrijheidstelling.
De in de Nederlandse Antillen voorgestelde regeling lijkt op de regeling van gratiëring maar kent in afwijking daarvan geen politiek karakter. Gratieverlening aan een levenslanggestrafte zou bijvoorbeeld door een minister van justitie kunnen worden afgewezen met het oog op naderende verkiezingen. Overigens blijft in de Nederlandse Antillen de mogelijkheid tot het verlenen van gratie naast de voorgestelde toetsing bestaan.
Het doel van de regeling is te voorkomen dat de executie van de levenslange gevangenisstraf automatisch of op oneigenlijke motieven leidt tot een uitzichtloos bestaan voor de betrokkenen. De belangen van de veroordeelde dienen daarbij uiteraard wel te worden afgewogen tegenover de belangen van de maatschappij en daarbij dient voornamelijk de positie van nabestaanden van de slachtoffers of van de slachtoffers zelf in het oog te worden gehouden. Bovendien moet de rechter bij zijn beoordeling, blijkt eveneens uit de voorgestelde bepaling, rekening houden met het gevaar voor recidive. Om de kans van het gevaar op herhaling van misdrijven te voorkomen zou de rechter gebruik kunnen maken van een deskundige.
Met bovenstaande wetswijziging is de minister van justitie van de Nederlandse Antillen al tegemoet gekomen aan de bezwaren tegen het opleggen van gevangenisstraffen zonder enige hoop op een terugkeer in de maatschappij. Het wetsvoorstel wordt binnenkort aangeboden aan de Staten van de Nederlandse Antillen.
Wij zouden het toejuichen als het voorstel daar wordt aangenomen. De Nederlandse parlementariërs zouden indien zij hetzelfde oordeel zijn toegedaan als de leden van het ’forum humane tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf’ met belangstelling de ontwikkelingen in het andere deel van het Koninkrijk op dit vlak kunnen volgen en een voorbeeld moeten nemen aan de Nederlandse Antillen.
-------------------------
Hans de Doelder en Joost Verbaan , hoogleraar en onderzoeker strafrecht en strafprocesrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, lid van Commissie Herziening Wetboek van Strafrecht van de Nederlandse Antillen
Op de Antillen ligt er al een goed wetsvoorstel om levenslange gevangenisstraf menswaardiger te maken.
Op de voorpagina van Trouw maakte een forum van wetenschappers en vooraanstaande juristen zich sterk om een humanere invulling aan de straf van levenslang te geven. Een na te streven doel, lijkt ons. Het oogmerk van het forum is een wetswijziging. Een van de mogelijkheden die zij geven om de levenslange gevangenisstraf menswaardiger te maken is het invoeren van een tussentijdse beoordeling van de levenslange gevangenisstraf na 15 jaar. Die beoordeling zou dan kunnen leiden tot strafvermindering of het vrijlaten van de levenslang gestrafte.
Deze periodieke toetsing lijkt eveneens in overeenstemming te zijn met de benadering van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens die in een aantal gevallen periodieke rechterlijke toetsing noodzakelijk acht.
Artikel 10 van het Wetboek van Strafrecht geeft aan dat gevangenisstraffen levenslang of tijdelijk kunnen zijn. De duur van de tijdelijke gevangenisstraf kan op grond van het vierde lid van dat artikel in geen geval de tijd van dertig jaren te boven gaan. Voor de levenslange gevangenisstraf bestaat geen maximale duur. De enige mogelijkheid voor levenslanggestraften om voortijdig vrij te komen is door gratieverlening.
De gedachte achter het voorstel dat door het forum naar voren wordt gebracht is niet nieuw. Naar aanleiding van het opleggen van steeds hogere straffen heeft de minister van justitie van de Nederlandse Antillen aan de door hem geïnstalleerde Commissie Herziening Wetboek van Strafrecht verzocht in het volledig herziene Wetboek van Strafrecht van de Nederlandse Antillen aandacht te besteden aan de levenslange gevangenisstraf. Die Commissie heeft vervolgens een wetsvoorstel opgesteld om te voorkomen dat de levenslange gevangenisstraf mensonterende situaties kan opleveren.
Dit wetsvoorstel bepleit om de rechter de verplichting op te leggen om de positie van de tot levenslang veroordeelde na twintig jaar en zonodig telkens na vijf jaar daarna opnieuw te toetsen. De termijn is op twintig jaar gesteld omdat de levenslanggestrafte door deze regeling niet in een gunstiger positie dient te komen dan iemand die een tijdelijke gevangenisstraf is opgelegd. Een tijdelijke gevangenisstraf kan maximaal dertig jaar duren. In het geval dat die straf is opgelegd komt een gedetineerde pas na twintig jaar in aanmerking voor een vervroegde invrijheidstelling.
De in de Nederlandse Antillen voorgestelde regeling lijkt op de regeling van gratiëring maar kent in afwijking daarvan geen politiek karakter. Gratieverlening aan een levenslanggestrafte zou bijvoorbeeld door een minister van justitie kunnen worden afgewezen met het oog op naderende verkiezingen. Overigens blijft in de Nederlandse Antillen de mogelijkheid tot het verlenen van gratie naast de voorgestelde toetsing bestaan.
Het doel van de regeling is te voorkomen dat de executie van de levenslange gevangenisstraf automatisch of op oneigenlijke motieven leidt tot een uitzichtloos bestaan voor de betrokkenen. De belangen van de veroordeelde dienen daarbij uiteraard wel te worden afgewogen tegenover de belangen van de maatschappij en daarbij dient voornamelijk de positie van nabestaanden van de slachtoffers of van de slachtoffers zelf in het oog te worden gehouden. Bovendien moet de rechter bij zijn beoordeling, blijkt eveneens uit de voorgestelde bepaling, rekening houden met het gevaar voor recidive. Om de kans van het gevaar op herhaling van misdrijven te voorkomen zou de rechter gebruik kunnen maken van een deskundige.
Met bovenstaande wetswijziging is de minister van justitie van de Nederlandse Antillen al tegemoet gekomen aan de bezwaren tegen het opleggen van gevangenisstraffen zonder enige hoop op een terugkeer in de maatschappij. Het wetsvoorstel wordt binnenkort aangeboden aan de Staten van de Nederlandse Antillen.
Wij zouden het toejuichen als het voorstel daar wordt aangenomen. De Nederlandse parlementariërs zouden indien zij hetzelfde oordeel zijn toegedaan als de leden van het ’forum humane tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf’ met belangstelling de ontwikkelingen in het andere deel van het Koninkrijk op dit vlak kunnen volgen en een voorbeeld moeten nemen aan de Nederlandse Antillen.
-------------------------
Hans de Doelder en Joost Verbaan , hoogleraar en onderzoeker strafrecht en strafprocesrecht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, lid van Commissie Herziening Wetboek van Strafrecht van de Nederlandse Antillen