Journalisten met de billen bloot!

WILLEMSTAD - Stap voor stap zetten de journalisten van Curaçao hun handtekening onder de 'Code van Bordeaux'. Daarmee zeggen ze tegen het publiek: u kunt mij aanspreken op mijn werk. De actie is het gevolg van de Media Masterclasses die op dit moment worden gegeven onder auspiciën van UNESCO.

De befaamde code werd in april 1954 in Bordeaux in Frankrijk opgesteld tijdens een congres van The International Federation of Journalists; deze internationale verklaring is wereldkundig gemaakt als een standaard van beroepsgedrag door journalisten in hun werkzaamheid van bijeenbrengen, verzenden, verspreiden en commentariëren van nieuws en inlichtingen en in het beschrijven van gebeurtenissen.

Billen bloot
De ondertekening van een document waarin de journalist zich committeert aan controle is van essentieel belang voor de ontwikkeling van de journalistiek op Curaçao. Het media-onderzoek van UNESCO, dat eerdaags officieel zal worden gepubliceerd, laat zien dat journalisten en media-eigenaren schatplichtig zijn aan het publiek dat zij bedienen. Ook het onderzoek van Transparency International toonde al aan dat de media ernstig in gebreke blijft als het aankomt op haar maatschappelijke rol in een democratie.

Een deel van de journalisten op Curaçao zal de code niet onderschrijven. Zij bleven al weg bij andere initiatieven van UNESCO om de Curaçaose journalistiek op een hoger plan tillen. Wellicht zullen zij trachten de ondertekenende journalisten aan te vallen. Op Facebook barstten de discussies al los: wel of geen balkje voor de ogen van een verdachte; wel of niet verdachten noemen bij naam. Ik ben hoopvol gestemd dat dit soort discussies nu eindelijk plaats kunnen vinden. Ze zijn nodig: het wordt tijd dat de journalisten met hun billen bloot gaan.

Niet genoeg
Maar deze internationale code is nog niet genoeg. Graag zou ik een aanvullende code voor de Curaçaose journalistiek willen zien, zoals ook het Nederlands Genootschap van Hoofdredacteuren die hanteert (zie onder). Een code die je vrijwillig aangaat. Hij hoeft niet bindend te zijn, maar je mag je er wel aan binden.

Ik nodig de hoofdredacteuren van La Prensa, Èxtra, Vigilante, Bala, Nobo, Amigoe, Ultimo Notisia, Antilliaans Dagblad, TeleCuraçao, CBA, Hoyer, Radio Direct, MAS, Krioyo, ParadiseFM, Z86, Dolfijn FM, Deltha en alle anderen uit om aan de hand van de volgende beginselen te gaan discussiëren over onderstaande uitgangspunten, nl: waarheidsbevinding, onafhankelijkheid, fairness en open vizier.

Waarheidsgetrouw

Bij het doorgeven van nieuws neemt de journalist de werkelijkheid zoals hij die aantreft en waarneemt als uitgangspunt. De verificatie van feiten en de weergave van uiteenlopende meningen belichamen het journalistieke streven naar objectiviteit.
De journalist brengt in de berichtgeving een duidelijk onderscheid aan tussen feiten, beweringen en meningen.
De journalist gaat zorgvuldig en integer te werk en geeft daarvan ook blijk in zijn berichtgeving door verantwoording af te leggen over zijn journalistieke methoden.
In zijn berichtgeving maakt de journalist de feiten waar mogelijk controleerbaar.
De journalist controleert de feiten in zijn berichtgeving en maakt die feiten waar mogelijk controleerbaar.
Bij het bewerken van nieuws, in tekst, geluid, beeld of combinaties daarvan (infografieken, animaties) maakt de journalist duidelijk waaruit zijn bewerking bestond.
De journalist die in zijn berichtgeving fictieve elementen verwerkt, door namen van betrokkenen te wijzigen of feiten te dramatiseren, legt daarvan telkens rekenschap af.
In columns, recensies, opiniërende berichten en vergelijkbare genres komt de journalist een grotere vrijheid toe dan in andere berichtgeving, waar het gaat om het controleren van feiten, het achterwege laten van wederhoor, en het door elkaar gebruiken van feiten en fictie.
De journalist die verwijst naar informatie van derden, door een ander medium als bron te noemen of door het aanbrengen van een hyperlink, doet dat openlijk en royaal, maar is daarmee niet per se verantwoordelijk voor de inhoud van de onderliggende informatie.

Onafhankelijk

De journalist verricht zijn werk in onafhankelijkheid en vermijdt (de schijn van) belangenverstrengeling.
De journalist zal, indien hij gebonden is aan enige politieke partij, belangenvereniging of bedrijf anders dan de uitgever van zijn eigen medium, daarvan in zijn berichtgeving telkens rekenschap geven indien dat voor de beoordeling van het bericht relevant is.
De journalist maakt geen misbruik van zijn positie.
De journalist neemt geen materiële of immateriële vergoedingen aan die bedoeld zijn berichtgeving te beïnvloeden, te bevorderen of tegen te gaan.

Fair

Bij het verzamelen, selecteren en bewerken van nieuws gaat de journalist fair te werk.
De journalist beschermt bronnen aan wie hij vertrouwelijkheid heeft toegezegd.
De journalist die zich baseert op anonieme bronnen moet aannemelijk maken dat zijn bronnen betrouwbaar zijn, de informatie niet op andere wijze kon worden verkregen en hij die zo goed mogelijk elders heeft geverifieerd.
Het zoeken naar hoor en wederhoor is een journalistiek basisprincipe. In het bijzonder bij het publiceren van beschuldigingen of verdachtmakingen aan het adres van een persoon of organisatie, past de journalist wederhoor toe. De beschuldigde krijgt voldoende gelegenheid, liefst in dezelfde publicatie en zonder onredelijke tijdsdruk, te reageren op de aantijging.
De journalist zal de privacy van personen niet verder aantasten dan in het kader van een open berichtgeving noodzakelijk is.
De journalist ontziet de privacy van slachtoffers, nabestaanden, patiënten maar ook van verdachten en daders door de algemene herkenbaarheid van betrokkenen in de berichtgeving te vermijden in al die gevallen waarin deze personen onevenredig nadeel van herkenbaarheid zullen ondervinden en voor zover het vermijden van herkenbaarheid niet in strijd is met het belang van een adequate berichtgeving.
De journalist publiceert geen tekst of foto's en zendt geen audio-opnames of beelden uit die zijn gemaakt van personen in privé-situaties zonder toestemming van de betrokkene, tenzij met de publicatie een groot maatschappelijk belang is gediend.
De journalist gebruikt geen privé-documenten tenzij de betrokkenen daarvoor toestemming hebben gegeven, of met de publicatie een groot maatschappelijk belang is gediend.
De journalist van wie blijkt dat hij een onjuist bericht heeft gepubliceerd, zal een schadelijke onnauwkeurigheid, gevraagd of ongevraagd, op zo kort mogelijke termijn op royale wijze corrigeren.

Open vizier

De journalist verzamelt, selecteert en publiceert het nieuws zonder zich te verschuilen achter een andere dan zijn eigen identiteit, tenzij met die werkwijze een groot maatschappelijk belang is gediend.
De journalist maakt zichzelf en zijn methoden bij het verzamelen van informatie in beginsel als zodanig bekend.
De journalist lokt geen incidenten uit met de bedoeling nieuws te creëren. Hij lokt evenmin incidenten uit om een misstand te illustreren, tenzij daarmee een groot maatschappelijk is gediend.
Tenzij daarmee een groot maatschappelijk belang is gediend, neemt de journalist niet anoniem of onder pseudoniem deel aan discussies, op internet of in andere media indien er raakvlakken zijn tussen zijn gewone berichtgeving en zijn bijdragen aan die discussies.
De journalist steelt geen informatie en betaalt niet voor gestolen informatie.
De journalist maakt geen gebruik van onrechtmatig door derden verkregen informatie, tenzij met publicatie daarvan een groot maatschappelijk belang is gediend.

De Achterkant van Curaçao

Zoeken in deze blog