 |
| De Valero-raffinaderij in San Nicolas. De Arubaanse regering heeft de verouderde raffinaderij recent overgenomen met de intentie hem voor 25 jaar te verhuren. |
Dit artikel is overgenomen uit het Financiele Dagblad
De deal ‘piept en kraakt’ volgens een ingewijde aan alle kanten. Nederlandse Kamerleden maken zich inmiddels grote zorgen over de milieugevolgen, de onbegrensde financiële garantstelling door Aruba en de geopolitieke risico’s.
Te
oud
Het parlement in Aruba keurde eind
september in overgrote meerderheid een wet goed, die het mogelijk maakt de
zwaar verouderde raffinaderij in San Nicolas opnieuw op te laten starten door
Citgo Petroleum. De raffinaderij ligt al sinds 2012 stil, omdat de Amerikaanse
uitbater Valero Energy het niet meer rendabel achtte de fabriek open te houden.
Conform het leasecontract met Aruba
zou Valero de raffinaderij terug moeten geven aan de overheid. ‘Dat moet
gebeuren in originele staat, dus schoon’, zegt een bron. Valero liep tegen het
einde van de termijn aan en wilde er dus vanaf. Het bedrijf heeft volgens
ingewijden de afgelopen jaren tevergeefs geprobeerd de raffinaderij te
verkopen. ‘Maar niemand heeft het aangedurfd. Te kostbaar en te oud’, aldus de
ingewijde.
Te
veel champagne?
Om te voorkomen dat de raffinaderij,
die voor veel werkgelegenheid zorgt op het eiland, definitief wordt gesloten,
besloot de Arubaanse regering het complex over te nemen van Valero. Die moest
zelfs $14,5 mln bijbetalen. Maar in ruil daarvoor is Valero ontheven van de
verplichting de raffinaderij te ontmantelen en te betalen voor de uiteindelijke
schoonmaak van het zwaar vervuilde gebied. ‘De vraag is: hebben ze bij Valero
een beetje of heel erg veel champagne gedronken’, zegt de ingewijde.
De deal
--------------------------------------------------------------------------------
De deal
De huidige exploitant van de raffinaderij op Aruba in San Nicolas, Valero, draagt alle eigendomspercelen, installaties, opstalrechten gebouwen en bedrijfsmiddelen over aan het Land Aruba. Ook betaalt Valero omgerekend € 13 mln aan Aruba. Aruba geeft vervolgens de percelen, installaties, raffinaderij en overslagterminal in erfpacht aan de nieuw op te richten rechtspersoon Refineria de Aruba (RDA) die ze de komende 25 jaar verhuurt aan Citgo. Deze laatste betaalt de eerste drie jaar € 9 mln per jaar en daarna € 16,5 mln per jaar. Citgo-moederconcern PDVSA geeft een garantie af voor $ 150 mln als niet wordt voldaan aan de verplichtingen en andersom staat het Land Aruba garant voor minimaal $ 300 mln en maximaal het investeringsbedrag van Citgo in de raffinaderij. Daarnaast staat Aruba garant voor een onbegrensd maximum als het gaat om de stabiliteit van het juridische kader.
--------------------------------------------------------------------------------
De schoonmaakkosten kunnen namelijk
honderden miljoenen dollars belopen. Die komen nu voor rekening van de
Arubaanse overheid, zo blijkt uit openbare passages in het 2000 pagina’s
tellende contract tussen Citgo en de Arubaanse overheid. Citgo zegt toe de
komende jaren $450 mln tot $650 mln te zullen investeren in modernisering van
de raffinaderij en wil dat geld ophalen bij externe financiers.
Gaspijpleiding
Maar gezien de penibele financiële
situatie van Venezolaanse moeder PDVSA is het een groot raadsel wie dat geld
beschikbaar wil stellen. Aruba heeft zich ondertussen voor minimaal $300 mln
garant gesteld als er niet aan de verplichtingen jegens Citgo wordt voldaan. Er
is geen bovengrens vastgesteld voor deze garantie.
‘Ik maak me hele grote zorgen’, zegt
VVD-kamerlid André Bosman. ‘De hele transactie is absoluut niet transparant en
er is een onduidelijk financieel risico. Het meest verbaasd ben ik nog wel over
de gaspijpleiding die als onderdeel van de modernisering en vergroening van de
raffinaderij moet worden aangelegd vanuit Venezuela naar Aruba. Daar staat $380
mln voor. Wie gaat dat betalen? En Aruba staat voor minimaal $300 mln garant
tegenover Citgo. Aruba heeft de begroting nu al niet op orde. Het is verbazingwekkend
hoe makkelijk en juichend er in Aruba over wordt gedaan. Ik vind het
onverantwoord en ik kan het ook niet toetsen. Er is zo veel onzekerheid.’
Verplicht
bij te springen
Vorige week nog stelde Age Bakker,
voorzitter van het College Aruba Financieel Toezicht, dat uit recente cijfers
van de Centrale Bank van Aruba blijkt dat ‘zowel de reële als de nominale
economische groei al enige tijd stagneren’.
Het college heeft afgesproken dat het
een financiële risicoanalyse ontvangt die Aruba uitvoert ‘om de korte- en
langetermijnrisico’s voor de begroting gerelateerd aan de heropening van de
olieraffinaderij in kaart te brengen’.
Aruba is onderdeel van het Koninkrijk
der Nederlanden, maar heeft een status aparte. Minister Plasterk van
Koninkrijksrelaties benadrukt in Kamerbrieven daarom dat de
raffinaderijtransactie een Arubaanse landsaangelegenheid is, maar Nederland is
volgens Bosman wel statutair verplicht bij te springen als Aruba failliet zou
gaan. ‘Waar gaan schuldeisers dan heen? Naar Nederland’, aldus Bosman.
Argusogen
Ook D66-leider Alexander Pechtold
kijkt met argusogen naar de situatie op Aruba. Hij denkt dat het niet direct
een Nederlands probleem wordt, maar ‘via een grote omweg zou het dat volgens
hem wel kunnen worden’, zegt hij tegen het FD. Hoewel hij veel waarde hecht aan
de zelfbeschikking op Aruba vraagt hij zich wel af of Nederland voldoende hulp
heeft aangeboden. 'Ik ga onze minister daar bij de begrotingsbesprekingen op
aanspreken. Waarom hebben we ze niet geholpen?‘
--------------------------------------------------------------------------------
De raffinaderij
De huidige exploitant van de raffinaderij op Aruba in San Nicolas, Valero, draagt alle eigendomspercelen, installaties, opstalrechten gebouwen en bedrijfsmiddelen over aan het Land Aruba. Ook betaalt Valero omgerekend €13 mln aan Aruba. Aruba geeft vervolgens de percelen, installaties, raffinaderij en overslagterminal in erfpacht aan de nieuw op te richten rechtspersoon Refineria de Aruba (RDA) die ze de komende 25 jaar verhuurt aan Citgo. Deze laatste betaalt de eerste drie jaar €9 mln per jaar en daarna €16,5 mln per jaar. Citgo-moederconcern PDVSA geeft een garantie af voor $150 mln als niet wordt voldaan aan de verplichtingen en andersom staat het Land Aruba garant voor minimaal $300 mln en maximaal het investeringsbedrag van Citgo in de raffinaderij. Daarnaast staat Aruba garant voor een onbegrensd maximum als het gaat om de stabiliteit van het juridische kader.
--------------------------------------------------------------------------------
Ontmantelingskosten
Ook de Arubaanse Raad van Advies
heeft vragen. Volgens de Raad zijn ‘niet alle financiële consequenties bekend’.
Daarnaast mist de Raad een uiteenzetting van de hoogte van de eventuele
ontmantelingskosten, die voor 50% voor rekening komen van Aruba aan het einde
van het contract.
Ook over de schoonmaakkosten van het
terrein waar de olieraffinaderij op staat, die conform het contract met Citgo
100% voor rekening komen van Aruba, is nog veel onduidelijk. Volgens de Raad is
er weliswaar een ‘schoonmaakpot’ van omgerekend ongeveer €11 mln, maar is nog
onbekend hoe groot de werkelijke kosten zullen zijn. Uit een studie zou blijken
dat de kosten voor schoonmaak van de Isla-raffinaderij in Curaçao kunnen
oplopen tot Afl 1,5 miljard (ongeveer €740 mln).
Kroonjuweel
‘Er is 0,0% kans dat de grond ooit
schoon wordt’, denkt de ingewijde. 'De milieudiscussie die ze hadden moeten
aangaan met Valero, is ingeruild voor de cash op korte termijn.’ De Arubaanse
regering van premier Mike Eman zegt dat de raffinaderij goed zal zijn voor
12,4% tot 15% van het bruto binnenlands product en 3000 directe en indirecte
banen zal opleveren.
De vraag is echter hoe financieel
solide de deal met Citgo is. Het Amerikaanse bedrijf wordt weliswaar als het
kroonjuweel van PDVSA gezien, maar het risico bestaat dat Citgo wordt
meegesleurd indien moederbedrijf PDVSA omvalt. Standard & Poor’s was vorige
maand nog vernietigend over een voorgestelde obligatieruil door PDVSA en noemde
dat een ‘noodruil’ die gelijk zou staan aan in gebreke blijven. De waardering
voor het Venezolaanse staatsbedrijf werd daarop verder verlaagd tot CC, een van
de laagste niveaus.
Obligaties
PDVSA wijzigde daarop de voorwaarden
van de ruil, maar verontrustend voor Aruba is dat daarbij de helft van Citgo
volgens persbureau Bloomberg nu als onderpand geldt voor de
langetermijnobligaties die PDVSA zijn huidige houders van binnenkort aflopende
obligaties aanbiedt.
Opmerkelijk is ook dat het
nabijgelegen Curaçao vorige maand aankondigde de huidige exploitant van de
Isla-raffinaderij, PDVSA, te willen vervangen door een Chinese partij, omdat
PDVSA op Curaçao niet in staat is de vereiste investeringen voor modernisering
te doen.
Het Arubaanse ministerie van
economische zaken, communicatie, energie en milieu was vrijdag en in het weekend
niet bereikbaar voor commentaar.
Bewerking
De raffinaderij in San Nicolas
bestaat sinds 1924 en zorgde op het tropische eiland met de verwerking van
Venezolaanse olie voor werkgelegenheid en daarmee ook welvaart. De huidige
eigenaar Valero kreeg het verouderde complex in 2004 in handen en verwerkte op
het hoogtepunt 275.000 vaten olie per dag. In 2012 sloot Valero de
raffinaderij, omdat die niet meer rendabel te exploiteren was.
Voor de Venezolaanse
staatsoliemaatschappij PDSVA is de Arubaanse raffinaderij interessant, omdat
het daar de zware olie uit Venezuela kan verdunnen met lichtere olietypes,
zodat het mengsel kan worden verscheept naar Amerikaanse raffinaderijen van
Citgo voor verdere verwerking. PDVSA heeft zelf niet voldoende eigen zogenoemde
upgraders en geen geld om grote nieuwe raffinaderijen te bouwen.
‘Venezolaanse ruwe olie is zonder
bewerking onverkoopbaar zonder eerst te zijn geüpgrade of verdund. Omdat PDVSA
steeds minder zelf in staat is zijn eigen verdunners te raffineren, is een
minder dure lease een haalbaardere optie, zodat ze hun olie kunnen blijven
uitvoeren', zei Mara Roberts van BMI Research eerder dit jaar tegen Bloomberg.