China - Curaçao, de slechtste combinatie ooit

WILLEMSTAD - China is het meest vervuilende land ter wereld. Nasa heeft dat onlangs aardig in kaart gebracht. Met behulp van satellieten is de verdeling van de luchtvervuiling mondiaal goed te zien.  In gebieden met een hoge bevolkingsdichtheid, zoals in het oosten van China, is die het hoogst. Dat heeft volgens Nasa te maken met het gebruik van fossiele brandstoffen. Als alles gaat zoals China wil, dan komt er ook een rood puntje op Curaçao. Vanaf 1 januari 2020 neemt het Chinese Guangdong Zhenrong Energy de raffinage- en overslagactiviteiten van het Venezolaanse PdVSA over. De kans dat het toch al geteisterde milieu daarbij gespaard blijft is klein. China heeft een beroerde reputatie op dat gebied.

door Margriet Marbus

Naast een prachtig monumentaal pand van Monumentenfonds aan de Scharlooweg staat een nog veel mooier en groter monumentaal pand. Nummer 53. Ooit vol marmer, ornamenten, pilaren en bewerkte, antieke shutterramen. Majestueus, zo zou je het kunnen noemen, als het niet zo vreselijk verkrot en verpauperd was geweest. Maar majestueus, dat is wel heel lang geleden. Dat was het ooit en dat had het nu nog kunnen zijn als de eigenaren zich er om hadden bekommerd. Vandaag de dag hangen de shutterramen er vermolmd bij, zijn de marmeren tegels grotendeels gebarsten dan wel gestolen en zakken de muren van bouwvalligheid in elkaar. Zelfs de chollers van Willemstad die nachtelijk Scharloo onveilig maken, vinden het te gevaarlijk om er nog te bivakkeren. Nog twee zware regenseizoenen en deze ooit zo weelderige pracht, ligt verdeeld in stukken breuksteen op de Scharloose grond. 

Eigenaar
Waarom wordt de eigenaar van dit pand niet zoals elke andere monumentenbezitter aangesproken op zijn verantwoordelijkheid? ‘Dat doen we regelmatig,’ zegt Michael Newton, de Curaçaose monumentenexpert en managing director van het Monumentenfonds Curaçao. ‘Maar de eigenaar doet niets. De reacties zijn nihil.’ 

Wie is die onverschillige eigenaar van het kolossale, gehavend stuk Curaçaos' erfgoed? Die kennelijk niet omkijkt naar zijn bezit? De toekomstige baas van de Isla. Oftewel: de Volksrepubliek China. En dat land kennen we vanwege de onduidelijke deal tussen voormalig premier Ben Whiteman en de Chinese grondstofhandelaar Guangdong Zhenrong Energy. Het grootste land ter wereld met miljarden aan inwoners, waar bedrijven nog altijd deel uitmaken van een totalitair communisme en nog altijd in de vorm van hun legendarische voorman MAO uitgedragen filosofie: het Maoïsme.  

Michael Newton

In China bestaat het individu en ook het belang van het individu niet, maar wordt gewerkt vanuit partijbelang. En hard. China heeft de afgelopen dertig jaar industrieel en technisch - en ook als het gaat om expansie  - een enorme vooruitgang geboekt. Als je dat vergelijkt met de Japanse uprise na de Tweede Wereldoorlog was de eerste een zomerbriesje tegenover de denderende hurricane die de technologische en industriële ontwikkeling van China is. 

Milieu
Uiteraard is zo’n explosie aan ontwikkeling nooit zonder gevolgen. Waar er miljardenwinsten gemaakt worden, zoals met de Chinese export van steeds betere wordende elektronica, auto’s  en huishoudelijke producten zijn er ook aspecten van de samenleving die lijden onder de deze ongekende expansie. Het milieu, helaas, als eerste. Wie kijkt hoe de vele fabrieken in het Chinese achterland erbij liggen, krijgt daar geen vrolijk beeld bij. ‘Onze’ Isla is daarbij vergeleken een lieveheersbeestje dat een windje laat. Vervuilde rivieren, door chemicaliën dodelijk bestreken stukken land waar nog voor honderden jaren geen grasspriet meer zal groeien; gemuteerde insecten, vormen van (huid)kanker die in bepaalde streken in hoge concentratie onder de bevolking voorkomt. Dat is China. 

Maar je hoeft het achterland niet eens in om te zien hoe de Volksrepubliek denkt over milieuzaken. Steden als Shanghai en Guangzou gaan schuil onder een geelbruine deken van smog, inwoners klagen massaal over ademhalings- en huidproblemen. Jaarlijks overlijden 1,6 miljoen Chinezen aan luchtvervuiling, kopte NRC Handelsblad op 12 februari 2016. De gezondheid van het individu heeft kennelijk niet de prioriteit van de communistische bazen. 

Google
Net zoals de gezondheid van de aarde niet, getuige de vele Afrikaanse landen waar staatsbedrijven van de Volksrepubliek China grondstoffen en land opkopen om alles naar het moederland te verschepen en letterlijk verschroeide aarde achter te laten. Grondstoffen die vaak in bouwvallige, levensgevaarlijke mijnen worden gewonnen. Maar dat zal een land dat de gezondheid van haar eigen inwoners al aan de laars lapt, worst zijn. 

Ver van mijn bed show? Nee. De eenmansakter van Ben Whiteman heeft de aandacht van de hongerige moloch China getrokken naar het nogal stuurloze deel van het Koninkrijk der Nederlanden in het Caribisch gebied. De Isla is verkwanseld, zo lijkt het. Wie naar China en haar industrie kijkt, kan niet anders constateren dan dat hier, op Curaçao, een ramp op de loer ligt. Google eens op chinese factories pollution en kijk eens wat je tegenkomt! 

En dit land gaat een sterkverouderde en vervuilde Isla moderniseren? In wiens belang? De bewoners van Wishi, Marchena en Buena Vista blijven onder de rook zitten, waarschijnlijk nog meer dan nu. Zij zijn niet de invloedrijksten onder de Curaçaose bevolking; dus om hen in de erger wordende rook te laten zitten, behoeft geen ander beleid. 

Pinkeltje
Maar wat als die rook straks verder reikt? Als er straks niet één asfaltmeer ligt, maar een hoeveelheid aan zwaar vergiftigde afvalbergen. Als de vervuiling opduikt in de haven en onder de Emmabrug in de vorm van giftige afvalstoffen en duizenden dode vissen? Als er eens een paar flinke explosies volgen waarna giftige deeltjes over het hele eiland waaien? Als de natuur onder Chinese leiding van de Isla een nog grotere optater krijgt? 

Oh ja, en er zouden zulke goede regelingen komen voor het personeel van de Isla. Toch? Net zulke goede regelingen als voor werknemers in China, waar 14 uur per dag geen uitzondering is; waar 7 dagen per week normaal is. En mochten die werknemers van de Isla nu eens niet zo netjes behandeld worden, gaat de Curaçaose overheid daar dan iets aan doen? Is dat niet zoiets als David, nee, Pinkeltje tegenover Goliath? 

Ja, zou het doemdenken zijn? Als we het hebben over een land waar jaarlijks 1,6 miljoen doden zijn door luchtvervuiling? (In Nederland zijn dat er 6000 per jaar.) Kortom, is de combinatie van China en de Chinese historie met milieu in combinatie met de Isla en het milieu niet een heel slechte? De verouderde, vervuilende smetvlek aan de Sint Annabaai zou in dit opzicht niet in slechtere handen kunnen vallen dan in die van de Chinezen. 

Uw huis
Maar tsja… Okee… misschien dat op Curaçao het overgrote deel van de bevolking niet echt geïnteresseerd is in schone lucht en schoon(grond) water. Want waarom staat deze kreupele raffinaderij (waar volgens toeleveranciers regelmatig een brandje is waardoor ze het terrein niet op mogen) er anders nog? Alleen maar omdat het te weinig mensen werkelijk iets kan schelen. Maar voor al deze mensen voor wie een dode vis meer of minder niet belangrijk is of het feit dat de school in Marchena weer een dagje dicht moet, is dit dan misschien iets wat er wel toe doet: de prijs van uw huis. De waarde van de zo mooi opgeknapte tropenwoning, het monument in de stad of het zelfgebouwde huis op Jan Sofat of Coral Estate. Iedereen op Curaçao die er nu zo’n heerlijk leven leidt, op plekken als Blue Bay of Julianadorp of Coral Estate: wat gaan die mensen doen als de vervuiling van de Isla vertweevoudigt? Of erger, hetgeen niet ondenkbaar is onder Chinese leiding. 

We hebben het kleine voorbeeldje van het totaal verkrotte monumentale pand van de Volksrepubliek China naast monumentenfonds al als voorproefje. Beste eilandbewoners. Als het uit de hand loopt met de Isla en de Chinezen is er geen redden meer aan. Dan is snel verkopen en vertrekken geen optie meer.  Doordat de Isla de kwaliteit van leven op het eiland dan flink teniet heeft gedaan is de aantrekkelijkheid van Curaçao ook weg, prachtige tropenwoning of niet. Ben Whiteman heeft met zijn ongemachtigde handtekening dus niet alleen de Isla heeft verkwanseld, maar ons op termijn allemaal een oor aangenaaid. 

Blijft de grote vraag staan: wie gaat hier iets aan doen?