Het kleinste eiland in het Caribische deel van het Koninkrijk, Saba, wil 15 miljoen genetisch gemodificeerde muggen uitzetten in de natuur. Het gaat om een eerste aanzet bedoeld om ziektes als dengue en zika te bestrijden.
NOS presentator radio 1, Jurgen van den Berg in gesprek met correspondent Dick Drayer
(klik hier om te luisteren)
De kans dat mensen nu lek gestoken gaan worden nu er plotseling 15 miljoen muggenbroeders bijkomen is klein. Het gaat uitsluitend om mannetjes en die prikken niet, of eigenlijk: die bijten niet. De exemplaren die wel bijten, dat zijn de vrouwtjes; die hebben bloed nodig om hun eitjes te kunnen voeden. Er zijn wel heel veel vrouwtjes op Saba, deskundigen hebben berekend dat 15 miljoen mannetjes precies genoeg is om de bijtende vrouwtjes binnen een jaar aan te pakken.
Genetisch aangepaste muggen
Het gaat hier niet om zomaar mannetjes, maar om genetisch gemanipuleerde broeders. Die zijn zo verbouwd dat ze geen vruchtbaar nageslacht meer produceren. Eerdere studies met genetisch gemodificeerde insecten hebben aangetoond dat een muggenpopulatie op deze manier tot negentig procent kan worden teruggedrongen. De bedoeling is dus dat de mug vanzelf uitsterft, waardoor ook ziektes niet meer verspreid kunnen worden.
Het Nederlandse RIVM, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu heeft - op verzoek van Saba zelf - onderzocht of daar gevaren aankleven. Want wat als je zulke muggen inslikt, of als die gemodificeerde beestjes in ons voedselketen terechtkomen?
Nou dat blijkt allemaal reuze mee te vallen. Verwaarloosbaar risico. En dus heeft het RIVM deze maand feitelijk groen licht gegeven om de strijd met de mug op deze manier aan te gaan.
De bedoeling is om na politieke goedkeuring op Saba de eerste gemanipuleerde muggen zo snel mogelijk de natuur in te vliegen. In gebieden die daarvoor aangewezen zijn (zie foto). Dat gaat niet met 15 miljoen tegelijk, maar verspreid over een jaar. Muggen leven gemiddeld twee tot vier weken en het RIVM heeft in een model uitgerekend hoe dat moet, zodat er in de loop van het jaar al resultaat kan zijn.
Saba is een interessant gebied om te testen of deze methodiek ook werkt. De klassieke muggenaanpak op onze eilanden is vaak met gebruik van giftige pesticiden - waardoor ook andere insecten dood gaan - en het opruimen van spullen waarin stilstaand water staat, zodat muggen niet kunnen broeden.
Maar Saba is voor een groot gedeelte van haar watervoorziening afhankelijk van regen en regen-opslagbakken, de zogenaamde cisterns. Die blijken een ideale broedplaats voor muggen te zijn. En wegdoen van die bakken, dat kan natuurlijk niet.
Maar bovenal is Saba een klein eiland, een mooi afgebakend gebied waar met relatief weinig middelen, juist deze aanpak van muggenbestrijding effect zou kunnen hebben. De kans dat nieuwe muggen nadien binnenkomen is kleiner.