William Marlin roept 'chantage' over zichzelf af

Gepost door op
Verwoesting na orkaan Irma in Sint Maarten
Minister Ronald Plasterk koppelt de Nederlandse politieke agenda aan de hulp voor wederopbouw in Sint Maarten. 'Chantage' roept William Marlin. Op het eerste gezicht lijkt het ook onzuiver, maar is dat het ook? Mag Nederland voorwaarden stellen aan de financiering en uitvoer van hulp? En mag ze de specifieke voorwaarden stellen zoals die in de brief van Plasterk aan William Marlin zijn neergelegd?

Daarin staat dat die hulp er alleen komt als Sint Maarten instemt met de komst van een Integriteitskamer. In de wetgeving die dat moet regelen moet de betrokkenheid van de Rijksministerraad en de Nederlandse Ministerraad worden verankerd bij benoeming van de voorzitter en een lid van de kamer. Ook dient de Integriteitskamer bindende adviezen te kunnen geven, waar uitsluitend met deugdelijke motivering van kan worden afgeweken.

Context
Staatsrechtgeleerde Arjen van Rijn vindt de manier waarop Nederland hulp koppelt aan de politieke agenda geen probleem. Hij is van mening dat de omstandigheden zodanig zijn dat Nederland die agenda zo mag uitvoeren. Daar is staatsrechtelijk niets op tegen en in de politieke context van enkele honderden miljoenen euro's die Nederland voor de wederopbouw van het eiland ter beschikking stelt, is het volgens Van Rijn ook de hoogste tijd dat Sint Maarten serieus aan de slag gaat met de aanpak van grensoverschrijdende criminaliteit en integriteit.

Daarbij doelt hij op de afspraken die er al liggen tussen Nederland en Sint Maarten. Al in mei 2015 kwamen beide landen overeen om een onafhankelijke Integriteitskamer op te zetten. Toen nog met minister van Justitie Dennis Richardson. Met dit akkoord ging de aanwijzing van tafel.

William Marlin
Dat Sint Maarten toen iets moest doen met de vele integriteitsproblemen was al duidelijk na het rapport Integrity Inquiry into the functioning of the Government of Sint Maarten van PWC. Daarin wordt een onthutsend beeld neergezet van de functie van de overheid op het Bovenwindse eiland. Eerder al had De Rekenkamer geconstateerd dat er serieuze problemen waren met integriteit van ministers en ook de commissie Integer Openbaar Bestuur van Bob de Wit kwam tot zorgwekkende conclusies.

Constitutioneel Hof
Wat volgt in het traject na de afspraak met Nederland, is het ontwerp van een Landsverordening Integriteitskamer die met nogal wat mankementen uiteindelijk wordt afgeschoten door het Constitutionele Hof. De aanpak die in de landsverordening is gekozen met inbegrip van de Nederlandse betrokkenheid blijft echter in stand.

De rechters geven de politiek het advies om een nieuw ontwerp te maken met inachtneming van hun bezwaren. Tegen de Daily Herald zegt William Marlin dat Nederland 'het leger maar moet sturen, als zij haar zin wil doordrijven. Ik zal onder geen beding meewerken'.

En hij houdt woord. Marlin geeft zelfs een instructie om absoluut niet mee te werken. De ambtenaren van het eiland mogen absoluut geen contact hebben in welke vorm dan ook met de door Plasterk aangewezen kwartiermaker, Hans Leijtens, die de installatie van een Integriteitskamer moet voorbereiden.

In die Instructiebrief, afgelopen maand, stelt Marlin dat de Integriteitskamer onconstitutioneel is. Een leugentje om bestwil: het Hof heeft de kamer niet onconstitutioneel genoemd, maar de wetgeving die Marlin en zijn voorganger hebben ontworpen wél.

Raad van State
De Rijksministerraad wil nu een Algemene Maatregel van Rijksbestuur uitvaardigen om toch tot de instelling van een Integriteitskamer te komen, maar Marlin sputtert en vraagt advies aan de Raad van State.

Die krijgt het op 6 juli van dit jaar voor elkaar dat beide partijen overeenstemming bereiken over een overleg dat moet leiden tot een nieuwe landsverordening met inachtneming van de uitspraak van het Constitutioneel Hof van Sint Maarten.

Wie de moeite neemt de verschillende documenten te lezen, ziet dat de voorwaarden die Plasterk stelt in zijn brief niet nieuw zijn en zelfs al in de oorspronkelijke landsverordening waren opgenomen en door het Constitutioneel Hof in orde waren bevonden. Op 6 juli 2017 is deze lijn, na bemoeienis van de Raad van State nog eens bezegeld. Met instemming van William Marlin.

Plasterk laat er geen gras over groeien en stuurt een dag later een brief naar de Tweede Kamer, waarin hij fijntjes opmerkt dat het zijn voorkeur geniet de Integriteitskamer niet op Koninkrijksniveau te regelen, maar via een regeling bij landsverordening. in gewoon Nederlands: liever geen aanwijzing. Hij is blij dat er nu overeenstemming is en dat Sint Maarten de handschoen weer heeft opgepakt.

Dat laatste, zo heeft Plasterk inmiddels geleerd lijkt een onmogelijkheid. De deadline van 31 oktober, die Marlin zelf en in samenspraak met Nederland heeft gesteld, lijkt niet te worden gehaald, terwijl de nieuwe wetgeving met de aanwijzingen van het Constitutionele Hof al sinds augustus klaar ligt en 'binnen twee dagen kan worden afgerond', aldus Arjen van Rijn.

Wil Plasterk zonder aanwijzing de gemaakte afspraken door laten gaan, dan is de koppeling met de hulp een stok achter de deur en kan een aanwijzing worden voorkomen.

Arjen van Rijn
Marechaussee
Als tweede eis wil Nederland dat er een bindende onderlinge regeling komt, waarin wordt vastgelegd dat het grenstoezicht door de Koninklijke Marechaussee en de Nederlandse Douane wordt uitgevoerd, onder de formele verantwoordelijkheid van de minister van Justitie van Sint Maarten. De afspraken over deze inzet gaan over organisatorische inbedding, de verantwoordingslijnen en de monitoring en worden vastgelegd voor een bepaalde periode.

Ook deze is in een eerder stadium al toegezegd in het Protocol van 24 mei 2015, getekend door de voorganger van Marlin, Marcel Gumbs. Daarin staat dat er versterking komt van de bestaande samenwerking tussen Immigratie- en Grensbewakingsdienst, douane, KPSM, Kustwacht en Koninklijke Marechaussee voor de bestrijding van mensenhandel, mensensmokkel en het tegengaan van contrabande.

Volgens Arjen van Rijn is hier geen sprake van aantasting van de autonomie. De Marechaussee komt gewoon onder verantwoordelijkheid van de minister van Justitie op Sint Maarten en het gaat om een vrijwillige regeling onder artikel 38 Statuut. "Dat mag. Sint Maarten heeft hier in 2015 willens en wetens mee ingestemd. De noodzaak om aan die afspraak uitvoering te geven is sinds 2015 alleen maar toegenomen en door de wederopbouwplannen urgent geworden. Er is een goede regie nodig en met al te open grenzen komt die regie in gevaar."

Ronald Plasterk
Verbergen
Sint Maarten heeft zich gecommitteerd aan beide eisen, maar houdt geen woord. De vraag is waarom niet? "Wat heeft William Marlin te verbergen?", vraagt Arjen van Rijn zich af, en velen met hem. "Door het nu over autonomie te hebben, leidt Marlin af van de serieuze problemen die het bestuur van Sint Maarten heeft met integriteit", zegt de Staatsrechtgeleerde, die spreekt van een 'schijndiscussie'.

William Marlin lokt - door zijn poot stijf te houden - een aanwijzing uit, zo lijkt het. Daar houdt hij zijn geldschieters en politieke achterban wellicht mee tevreden, maar of de bevolking van Sint Maarten daarmee gebaat is? Die hebben al aangegeven dat de wederopbouw eerst prioriteit is en daarna het politiek gekrakeel.

Zuiver
Is koppeling van hulp met de politieke agenda van Nederland zuiver? Beantwoording van deze vraag in het licht van de politieke context laat zien dat ook Sint Maarten niet zuiver speelt. Het is - getuige de afspraken een gezamenlijke politieke agenda. "Dat die onder druk tot stand is gekomen, doet daaraan niet af en is onderdeel van het politieke spel", zegt Van Rijn.

Daarmee lijkt William Marlin de 'chantage' min of meer over zichzelf te hebben afgeroepen. Als de opvolger van Plasterk, staatssecretaris Raymond Knops, bij weigering van William Marlin om de voorwaarden te accepteren inderdaad besluit geen hulp te geven, dan is er sprake van onzuiverheid. Maar de kans daarop is klein. De hulp van Nederland komt: hoe dan ook, met of zonder steun van William Marlin en met of zonder een Algemene Maatregel van Rijksbestuur.

Den Haag kan het zich eenvoudigweg niet permitteren om de bevolking van Sint Maarten in de kou te laten staan. De vraag is of Marlin diezelfde verantwoordelijkheid voelt.

-0-0-0-0-0-

Gebruikte documenten: