Rechter: Kustwacht mag wel boeven vangen in Venezolaanse wateren

Met disabling fire op de buitenboord motoren, is het snelle bootje tot stoppen gebracht | Foto: Kustwacht

De Curaçaose kustwacht en de Koninklijke Marine mag wel degelijk optreden tegen drugssmokkel in de Exclusieve Economische Zone van Venezuela. Dat is de uitkomst van een rechtszaak tegen drie Venezolanen, die vorig jaar geprobeerd hadden 350 kilo cocaïne te smokkelen en betrapt waren in Venezolaanse wateren.

Gevolgen
Het vonnis van rechter mr. Mauritsz de Kort is van groter belang dan zo op het eerste gezicht lijkt. De drie mannen krijgen allen 5 jaar cel, maar dat had anders gekund als het betoog van advocaat Marije Vaders was geslaagd.

Maar een vonnis in het voordeel van mr. Vaders had vooral ernstige gevolgen kunnen hebben voor de drugsbestrijding op zee in het Caribisch gebied. Exclusieve Economische Zones, EEZ's, liggen buiten de territoriale wateren en zijn dus deel van de internationale wateren.

Exclusieve Economische Zone Venezuela

Bevoegdheid
Vaders stelde dat de Kustwacht en Marine niet bevoegd waren om op te treden in de Exclusieve Economische Zone van Venezuela, omdat ook Venezuela daar geen strafrechtelijke bevoegdheid heeft.

Bovendien had de Kustwacht niet voldoende geverifieerd tot welk land het schip behoorde. Dat is nodig om te bepalen welke jurisdictie op mag treden in de Venezolaanse zone.

Verdragen
De rechtbank heeft de tijd genomen om te onderzoeken of de Curaçaose en Nederlandse autoriteiten op mochten treden in de Venezolaanse zone. In zo'n zone bezit een kuststaat de soevereine rechten van exploratie en exploitatie en het behoud en het beheer van de natuurlijke rijkdommen. Drie zittingen heeft het Gerecht gehouden om tot een uitspraak te komen.

Volgens opgeroepen deskundige professor dr. Liesbeth Lijnzaad, rechter bij het Internationaal Zeerechttribunaal kan Venezuela ingevolge het Verdrag van de Verenigde Naties inzake het recht van de zee geen strafrechtsmacht claimen.

Volgens dit internationale zeerecht, dat voornamelijk uit gewoonterecht bestaat en waaraan dus ook Venezuela is gebonden, moet een economische zone bij toepassing van strafrechtelijke bevoegdheden beschouwd worden als volle zee. Exclusieve rechtsmacht in de Economische Zone is niet voorbehouden aan het land dat die zone beheert. Bij het optreden door de Kustwacht op volle zee is de vlag van het verdachte vaartuig vervolgens doorslaggevend. In dit geval had het vaartuig geen vlag, geen naam of registratienummer en konden de opvarenden geen registratiepapieren tonen. De Kustwacht heeft het vaartuig dan ook volgens Lijnzaad terecht stateloos verklaard waardoor onderschepping van dit vaartuig op volle zee rechtmatig was. 

Nationale wetgeving
De vraag die dan nog overbleef, was of er nationale wetgeving geldt, die optreden van de Kustwacht bij drugsdelicten op volle zee aan boord van stateloze vaartuigen, rechtvaardigt. Deze vraag had Lijnzaad onbeantwoord gelaten.  Die wetgeving blijkt inderdaad te bestaan. De Rijkswet Goedkeuring en Uitvoering van het Verdrag van San José waarin onze strafwetten bij drugsdelicten op volle zee van toepassing zijn verklaard.

Deze Rijkswet is ingevoerd nadat het Koninkrijk in haar strijd tegen de internationale drugshandel, partij is geworden bij het regionale drugsbestrijdingsverdrag van San José.  De Rijkswet was nodig om te kunnen optreden op volle zee tegen vaartuigen van andere partijstaten die verdacht worden van drugsdelicten.
Met deze Rijkswet is ook vastgesteld dat opgetreden kan worden op volle zee tegen stateloze vaartuigen die verdacht worden van drugsdelicten. 

Dat is maar goed ook, het zou de slagkracht van kustwacht en marine in de strijd tegen drugs en mensensmokkel enorm beperken, als er alleen maar in onze territoriale wateren en exclusieve economische zone zou mogen worden opgetreden.

-----
Lees hier het vonnis van mr. Mauritz de Kort