Rocco Tjon moet pijlen richten op zijn eigen premier

Gepost door op
Rocco Tjon, fractievoorzitter  van de MEP
Rocco Tjon, de fractievoorzitter van de MEP op Aruba slaat de spijker op de kop met de bewering dat berichtgeving door journalisten gestaafd moet zijn door feiten. Ik zou daaraan toe willen voegen dat een kritische fractievoorzitter natuurlijk niet alleen vragen stelt aan en opmerkingen plaatst naar journalisten maar vooral ook naar zijn regering, die hij als kritische volksvertegenwoordiger behoort te controleren.

 Saillant detail in dit verband is dat de heer Tjon het heeft over te verifiëren en onderbouwde informatie. Sinds het aantreden van het nieuwe kabinet is geen enkele rapportage meer gepubliceerd op de www.gobiernu.aw website. Enkel de reacties en adviezen van het CAft zijn op de website gepubliceerd. Maar deze adviezen en reacties zijn al beschikbaar op de CAft website zelf, dus bieden geen aanvullende informatie.

En dus moeten journalisten, iedere belangstellende en het volk van Aruba uit de informatie van het CAft zien te deduceren wat het kabinet aan voorstellen heeft gedaan en heeft gerapporteerd aan het CAft en de Statenleden.

Reactie Tjon op NOS
Misschien dat de heer Tjon niet aan mij als journalist, maar aan het kabinet eens de vraag wil stellen waarom geen invulling wordt gegeven aan het transparante beleid dat wordt verkondigd. Zodat iedereen en ook ik als journalist mijn werk simpel kan uitvoeren. Nog afgezien dat hij als Statenlid en volksvertegenwoordiger de informatie en rapportage wel beschikbaar heeft, maar dus ook niet deelt met het volk door het openbaar te maken.

In tegenstelling tot wat de heer Tjon meldt, gaat dit niet over berichtgeving uit Nederland, maar vanuit Curaçao. De NOS hecht er belang aan om het nieuws zo dicht mogelijk bij de bron te garen, juist om de scepsis die overal ter wereld heerst – kennelijk ook bij de fractievoorzitter van de MEP - enigszins te kunnen weerstaan.

Dit ter inleiding, nu naar de punten van kritiek op mijn verhaal dat ik op 31 juli hield in een kruisgesprek op NPO radio 1 en de reactie daarop van Rocco Tjon, fractievoorzitter van regeringspartij MEP.

Eman’s 92 miljoen
Aanleiding voor de commotie is een bericht van NoticiaCla (Wever: Posibel investigacion riba gabinete Eman II pa compra di voto op 25 juli 2018, waarin gesteld wordt dat Mike Eman 92 miljoen florin aan publieksgeld in 2017 heeft gebruikt om zijn verkiezingscampagne te financieren. Een meeruitgave dus ten opzichte van de begroting.

Nog afgezien dat meer mensen en dus ook Statenlid heer Tjon vooruitlopen op een nog uit te voeren onderzoek (van de Rekenkamer), valt er nogal wat af te dingen op de veronderstelling van dit immense bedrag aan extra eenmalige (verkiezings)-uitgaven, zoals genoemd door de premier. Rekenkundig en comptabiliteits-technisch lijkt dit bedrag discutabel.
  1. Dat staat namelijk gelijk aan ongeveer 6,5 procent van de begroting over 2017. En dat “frommel” je niet ongemerkt (absoluut en relatief) even weg zonder een suppletoire begroting of zonder dat direct bij verschillende mensen rode lampen gaan branden en alarmbellen gaan rinkelen.
  2. Dit zou ook expliciet betekenen dat de fractie van de heer Tjon zijn controlewerkzaamheden als Statenlid en volksvertegenwoordiger niet juist, tijdig en volledig heeft uitgevoerd. 
  3. Bovendien is in december 2017, direct na aantreden van het nieuwe kabinet, een suppletoire begroting ingediend en is deze mede door de heer Tjon en zijn fractie ondersteund. Deze suppletoire begroting was goed voor een bedrag van 130 miljoen florin en bestond uit aanvullende kosten en uitgaven, met name op het gebied van de Refineria di Aruba (RDA) (afboeking), de belastingen (minder ontvangsten) en infrastructuur (meeruitgaven Bestuurskantoor). 
  4. Een bedrag van 92 miljoen florin is dusdanig significant dat deze ook direct zou zijn benoemd door bijvoorbeeld de Directie Financiën Aruba; al was het maar omdat er comptabele (niet geaccordeerde!) verschuivingen zouden hebben plaatsgevonden.
  5. En dan valt het ook op dat uit de 4e kwartaalrapportage 2017, zoals die medio februari 2018 naar het CAft is verzonden, door de Minister van Financiën toch heel duidelijk in een tabel is aangegeven dat de totale uitgaven over 2017 ongeveer 22 miljoen lager zijn uitgekomen dan begroot. Gerapporteerd werd dat de post “Goederen en diensten” ongeveer 21 miljoen lager waren, de post “Bijdragen en afschrijvingen” circa 8 miljoen lager en de post “Rente LV &VV” ongeveer 7 miljoen hoger uit waren gekomen.

Premier Evelyn Wever-Croes
Ik laat me dus graag door de heer Tjon, de regering en de controleurs verbazen en verrassen waar de 92 miljoen aan extra uitgaven zit. Het is mij ook een raadsel waarom de premier de 92 miljoen aan campagne-uitgaven nu gaat benoemen en wil laten onderzoeken. Want hiermee schiet zij 92 miljoen gaten in haar eigen voet: dat bedrag moet dan per direct als besparing in de begroting 2018 worden ingeboekt. Een voorstel daartoe had eventueel ook door een kritische en waakzame volksvertegenwoordiger kunnen worden gedaan.

Suppletoire begroting 2017 en begroting 2018
Zoals hierboven genoemd, heeft het huidige kabinet direct na aantreden een suppletoire begroting ingediend en heeft de Staten in meerderheid, dus ook De heer Tjon, hiermee ingestemd.
  1. Deze suppletoire begroting 2017 bedroeg 130 miljoen florin. Daarmee werd het begrotingstekort over 2017 per direct met (nog eens) 2,7 procent overschreden. 
  2. De 130 miljoen was grosso modo nodig voor de renovatie van het Bestuurskantoor en een vooralsnog hogere Landsbijdrage AZV, beiden per saldo ongeveer 13 miljoen. Daarnaast 50 miljoen aan minder inkomsten uit directe en indirecte belastingen, en 67 miljoen aan “gemiste” ontvangsten van de RdA.
  3. Opvallend is dat de uitgaven voor de renovatie van het Bestuurskantoor niet zouden worden gedaan in 2017, ergo, de verplichting zou en is niet eens aangegaan in 2017. Ik heb De heer Tjon daar geen kritische vragen over horen stellen. Comptabiliteits-technisch was het onnodig om het tekort over 2017 “op te blazen”. Of was het juist de bedoeling om het tekort over 2017 op te blazen?
  4. Nog leuker wordt het met betrekking tot de 67 miljoen van de RdA, want daar valt ook nog wel wat over te zeggen. 
    • Het Land heeft een vordering op RdA en de RdA zou hebben geweigerd om deze vordering te betalen, in ieder geval is dat geld niet binnengekomen. Dat bedrag wordt dan vervolgens als oninbare vordering weggeschreven en opgenomen als een tekort in de suppletoire begroting 2017.
    • Merkwaardig genoeg wordt in de begroting van 2018 2x17 miljoen gulden (!) ontvangst van de RdA opgenomen. Iedere boekhouder zal dan zeggen: dat bedrag van 34 miljoen moet ik wegschrijven op mijn vordering over 2017. Maar dat gebeurt niet. 
    • Dit terwijl het nog steeds kan (extra comptabel), want de jaarrekening over 2017 ligt nu pas bij de Rekenkamer van Aruba en pas na het rapport van de Rekenkamer wordt de jaarrekening 2017 vastgesteld door de Staten. 
    • Wat intussen wel gebeurt, is dat de premier een lening afsluit waarmee onder andere deze 67 miljoen wordt afgedekt. Als nu dus 34 miljoen wordt ontvangen, dan wordt er met gemeenschapsgeld dubbel zaken gedaan.
    • Grote vraag is dus waar en hoe we die 67 miljoen gaan terugzien in de jaarrekening; en vooruitlopend: hoe en waar we dan de 34 miljoen gaan zien in de jaarrekening over 2018.
Personeel
De kritiek van de heer Rocco Tjon op mijn berichtgeving bij de NOS, richt zich op mijn uitspraken over de 300 AVP-er’s die door Evelyn Wever Croes zijn weggestuurd en de 400 MEP-er’s die daarvoor in de plaats zijn gekomen. Het getal 300+100 is onbetwistbaar en na te zien in de rapportages van de Raad van Advies en het CAft.
  1. Het getal 300 heb ik van Evelyn zelf gekregen en is onder andere gepubliceerd in NoticiaCla van 30 december 2017: Retiro di 300 coordinador ta crea discusion politico. NoticiaCla baseert zich op een persbericht van de regering. 
  2. Het gaat om 300 tijdelijk aangestelde coördinatoren, werkzaam voor het Bureau van de minister-president, Mike Eman. Ze zouden hebben meegeholpen met de verkiezingen. 
  3. De nieuwe premier meldt dat zelf, dus ik neem voor het gemak aan dat dit AVP-er’s zijn. Evelyn wilde ze kwijt, omdat Eman ze niet naar huis had gestuurd na de verkiezingen en dat was wel de afspraak. Ze bespaart daarmee 12 miljoen gulden en ook dat is keurig gemeld in Den Haag.
  4. Na de ontslaggolf in januari kregen de coördinatoren nog één maand salaris – tot eind januari dus. Op 29 maart schrijft de Raad van Advies (LV-18/002) dat de bezetting per februari 2018 volgens de ontwerpbegroting 2018, met ruim 100 is toegenomen ten opzichte van eind 2017.
  5. Gegeven het massaontslag van 300, zijn er dus 400 man/vrouw personeel bijgekomen. Het zou denk ik een unicum zijn in de Arubaanse geschiedenis als een gele regering groene mensen aanneemt of andersom. Ik ga er daarom van uit dat de kans klein is dat de nieuwe mensen AVP-er’s zijn. Maar ik geef toe dat ik dit aspect van mijn gesprek op de radio niet feitelijk hard kan maken. Noem het voor het gemak maar even common sense.
Het CAft en de Raad van Advies hebben deze informatie over de aantallen dus wel degelijk gesignaleerd en aan de Staten gerapporteerd. De betreffende documenten zijn publiekelijk te krijgen en afgevaardigde heer Rocco Tjon kan ze vast wel in zijn postvakje vinden bij de Staten.

Algemene Rekenkamer Aruba
De Algemene Rekenkamer bepaalt zelf en op welke wijze onderzoek wordt uitgevoerd en hoe daarover wordt gerapporteerd. De Rekenkamer houdt bij besluiten ten aanzien van de uit te voeren onderzoeken, zoveel mogelijk rekening met de wensen van de Staten van Aruba. Het is dus niet de premier die eventjes om een onderzoek kan vragen aan de Rekenkamer. Die discretionaire bevoegdheid ligt hooguit bij de Staten. Het is de heer Tjon dus die samen met de collega Statenleden om een onderzoek kan vragen.

College financieel toezicht Aruba
CAft
Overigens verbaas ik me als journalist over de kennelijk hoge gunfactor voor Evelyn Wever-Croes bij het CAft en in Den Haag. Verbazing en ook een beetje “medelijden” met minister Gijsbertha en de Curaçaose economie en volk dat deze gunfactor niet wordt gegund.

Alhoewel sprake is van twee wetten, de LAft op Aruba en de Rft op Curaçao (en Sint-Maarten) is het regime voor wat betreft een tekortnorm en compensatie gelijk aan elkaar. Curaçao maakt hele, en door iedereen onderkende, zware economische tijden mee. Evenwel moet minister Gijsbertha op last van het Cft en de Staten zijn begroting over 2018 in evenwicht zijn (tekort van 0%) en moet hij bovendien het tekort over vorig jaar (en voorgaande jaren onder een andere regering!) in de komende 3 jaren inlopen. Dus feitelijk een begrotingsoverschot presenteren.

Het is voor mij en misschien ook minister Gijsbertha onnavolgbaar en onbegrijpelijk dat het CAft Aruba toestaat het tekort over 2017 niet te compenseren in 2018 (of meerdere jaren), hoewel dat wettelijk verplicht is. En ook nog eens een tekort toestaat die nu 3,5 procent hoger is dan de Wet (Laft-norm voor 2018 is + 0,5%) toestaat.

Conclusie
Ik moet de conclusie van zijn opinie in de krant als zou mijn berichtgeving vaag en niet onderbouwd zijn terzijde schuiven. Ik deel zijn mening bovendien niet dat ik de geloofwaardigheid en kunde van de Arubaanse Hoge Colleges van Staat en lokale leiders aantast. Daar hebben de fracties van MEP en AVP mij niet voor nodig. Ik ben daar ook niet op uit.

Wel hecht ik aan een juiste duiding en transparantie van gepresenteerde feiten, waarvan ik hoop dat deze reactie een bewijs is. En ik hoop tevens dat het geloof in de journalistiek, of die nou uit Nederland of Curaçao of Aruba komt, weer een beetje terug is. Ik weet, vertrouwen komt te voet en gaat te paard.