Verdrag Cartegena verbiedt Curaçao Venezolanen terug te sturen

Gepost door op
Onderschepte Venezolanen door de Kustwacht
Het is op het ministerie van Justitie net zo spannend als in de vreemdelingenbarakken van de SDKK-gevangenis. Deze week landde een een bootje op de Curaçaose kust met zes Venezolanen aan boord. Twee van hen zijn het regime van Nicolás Maduro ontvlucht, een sergeant uit het leger en een ambtenaar. Beiden hebben asiel aangevraagd.

 Luister naar Sergeant M. vanuit SDKK 

Of dat is opgepikt door de autoriteiten blijft de vraag, want echt mededeelzaam is het transparante kabinet van Rhuggenaath niet. Sterker: bij het KPC wisten ze op zondag nog steeds niet dat ze de Venezolanen zelf op donderdag hadden afgeleverd bij de vreemdelingenbarakken op het gevangenisterrein.

VN Vluchtelingenverdrag
Curaçao heeft het zich dan ook niet makkelijk gemaakt door het VN-vluchtelingenverdrag van 1951 niet te ondertekenen - ook niet toen het onderdeel werd van de Nederlandse Antillen in 1954 en in 2010, toen het autonoom werd. Daardoor zijn er maar twee soorten mensen op het eiland: legalen, met papieren en illegalen zonder papieren.

Het is zelf zo georganiseerd dat ik, als Europese Nederlander ook een papier op mij moet dragen, omdat ik anders de kans loop uitgezet te worden. Kom daar als Curaçaoënaar maar mee om als je in Nederland woont, het is nog geen enkele VVD-er of PVV-er gelukt.

Spannend is het ook op Justitie. Die weet zich geen raad met de nog relatief beperkte toestroom van Venezolanen. Het mantra dat wordt verkondigd is dat Curaçao die toestroom niet aankan en dat zolang hulp uit Nederland uitblijft, het gerechtvaardigd is om iedereen terug te sturen.

Mensenrechten
Nou heeft Curaçao het VN-vluchtelingenverdrag niet ondertekend, maar wel een paar andere, waarvan de belangrijkste het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM).

Het Koninkrijk der Nederlanden is partij bij het EVRM, het verdrag geldt in alle landen van het Koninkrijk en is een voortvloeisel van het Statuut. Daarin staat dat de landen in het Koninkrijk op grond van artikel 43, eerste lid, verplicht zijn zorg te dragen voor de verwezenlijking van de fundamentele rechten en vrijheden van de mens, o.a. de rechten genoemd in het EVRM.

Voor het Koninkrijk ligt er uitsluitend een taak en bevoegdheid in het kader van de waarborgfunctie (artikel 43, tweede lid, van het Statuut). De waarborgfunctie is niet bedoeld om het Koninkrijk en de Koninkrijksregering tot ultieme rechter te maken in geschillen over grondrechten, rechtszekerheid en deugdelijk bestuur.

Redres
Om de waarborgfunctie te activeren moet er sprake zijn van een inbreuk op mensenrechten, fundamentele vrijheden, de democratische rechtsorde of beginselen van behoorlijk bestuur. Maar niet iedere zodanige inbreuk is voldoende om de waarborgfunctie te activeren. Voor die situaties zijn de normale mechanismen van rechtsbescherming en politieke controle bedoeld.

Het spreekt voorts vanzelf, dat niet het te kort schieten van enig landsorgaan alleen zo'n waarborgmaatregel kan meebrengen. Slechts wanneer in het land zelf geen redres van een ontoelaatbare toestand mogelijk zou blijken te zijn, kan het nemen van een maatregel in overweging komen.

Curaçao solliciteert nadrukkelijk naar zo'n maatregel, is mijn stellige overtuiging, al zal Den Haag dit net zolang uitstellen, totdat het internationaal wordt aangesproken op zijn gedragsverplichtingen. We gaan dat de komende maand ondervinden, is mijn voorspelling.

Cartegena
Maar Curaçao heeft ook los van het Koninkrijk ingestemd met een aantal beschermingsmaatregelen voor vluchtelingen. Die zijn regionaal ontwikkeld en als non-binding verdrag bezegeld in de 1984 afgesloten Cartagena Declaration on Refugees. In 2014 is Curaçao toegetreden tot dat verdrag, dat in de kern het belang bevestigt - opnieuw - van het recht op asiel, het beginsel van non-refoulement (artikel 3 EVRM) en het belang van het vinden van duurzame oplossingen.

Cartagena Declaration on Refugees extension 2014
In vergelijking met het VN-verdrag van 1951 maakt de Verklaring van Cartagena het mogelijk dat een bredere categorie personen die internationale bescherming behoeven, als vluchteling wordt beschouwd.

Ruimere definitie
Vluchtelingen zijn die: "personen die uit hun land zijn gevlucht omdat hun leven, veiligheid of vrijheid zijn bedreigd door algemeen geweld, buitenlandse agressie, interne conflicten, massale schending van mensenrechten of andere omstandigheden die de openbare orde ernstig hebben verstoord".

 Deze definitie maakt een ruimere tijdelijke en geografische reikwijdte mogelijk voor de risico's waar vluchtelingen zich bevinden en omvat daarnaast enkele van de indirecte effecten zoals armoede, economische achteruitgang, inflatie, geweld, ziekte, voedselonzekerheid, ondervoeding en verplaatsing.

Curaçao
De huidige politiek van het kabinet Rhuggenaath stoelt op de stellige overtuiging dat Venezolanen om economische reden naar Curaçao komen. Nog los van het feit dat dat onvoldoende wordt onderzocht door de KPC, bijgestaan door de IND, verdient die aanname meer verdieping omdat Curaçao in 2014 de Declaratie van Cartegena heeft ondertekend.

Want het regime van Maduro, zo weten we allemaal, leidt niet alleen tot een exodus van mensen die hun leven niet zeker zijn of die gemarteld worden in de gevangenis, maar een nog grotere uittocht van mensen die op de vlucht zijn voor armoede en ziekte . Die economische achteruitgang en inflatie proberen te ontlopen en lijden onder voedselonzekerheid en ondervoeding.

Een categorie mensen dus, waarvan Curaçao in 2014 belooft heeft bescherming te bieden.