Heeft Nederland nu wel of niet ingegrepen op Curaçao? Tijdens het bezoek van Mark Rutte op Curaçao is in ieder geval een convenant ondertekend en die toornt niet aan de huidige gezagsverhoudingen, zo wordt gemeld. Het antwoord op bovenstaande vraag is in mijn optiek een 'matter of opinion', maar daar zijn ze het in Fòrti niet mee eens.
De commotie over mijn duiding liep vanuit het regeringscentrum en daarbuiten in ieder geval hoog op. Ik ben zelfs bedreigd. Zo gevoelig ligt de zaak dus kennelijk. Dat is dan ook de reden dat ik hier wat tekst en uitleg geef. Niet iedereen leest immers goed, ook niet in Fòrti.
De 'boosdoener' in dit geval was een artikel van de redactie van NOS, op basis van een gesprek met mij op NPO radio 1 dinsdagochtend. Het artikel kreeg de kop: Nederland gaat zich nadrukkelijker bemoeien met het bestuur op Curaçao. Het radiogesprek kun je hier beluisteren:
Schijn van een ingreep
Wat vaststaat is dat de regering Rhuggenaath het convenant zelf niet bestempeld als een aanwijzing of ingreep. Ik geef dat ook aan in mijn gesprek, ik begin er zelfs mee, omdat de presentator opmerkt dat het op een ingreep lijkt van Den Haag. Ik zeg:
"Dat woord is () niet gevallen, maar daar heeft het wel een beetje de schijn van (); formeel kan Nederland helemaal geen bestuursdwang toepassen op Curaçao, maar met het convenant zijn er nu natuurlijk wel afspraken gemaakt om iets te doen aan de achterliggende oorzaken van bijvoorbeeld de problematische overheidsfinanciën."Die schijn, waar ik het over heb en die mij aan een ingreep doen denken, baseer ik op de gebruikte terminologie in het convenant en de twee eerdere 'ingrepen' op Sint Eustatius en Bonaire, waar soortgelijke interventies/samenwerkingen door Nederland - al dan niet vrijwillig - zijn geëntameerd.
Vooral de situatie op Bonaire- die ik apart noem in het gesprek - lijkt op wat er nu gebeurt op Curaçao. Er wordt op Bonaire een programmabureau opgericht dat geleid wordt door de programmamanager Bestuursakkoord. Op Curaçao heet die manager transitiemanager, maar ook hier is sprake van een Programma Management Organisatie, geleid door een door Nederland aangedragen expert. En ook op Bonaire is vrijwillig goedkeuring verleend door de zittende politiek.
Dat het Antilliaans Dagblad zegt dat de NOS vindt dat het akkoord als een vorm van ingrijpen door Nederland moet worden gezien is pertinent onjuist. Los van het feit dat heet AD mij er niet over gesproken heeft, is dat ook niet door mij gezegd.
Ik duid als journalist de ontwikkelingen op het eiland en schets daarmee mogelijke scenario's, waarbij ik nadrukkelijk meld dat Curaçao vrijwillig dit convenant aangaat.
Toezicht CFT
Dat het scenario van ingrijpen of de vergelijking met vooral Bonaire door mij wordt aangehaald is niet voor niets. De ontwikkelingen op Curaçao met betrekking tot de overheidsfinanciën zijn zorgelijk, net als op Aruba. Maar even zorgelijk is hoe de toezichthouder, het College financieel toezicht in 2018 van haar toezichtrol is afgestapt en afspraken heeft gemaakt met Curaçao voor de aanpak van de begrotingsproblemen.
Die afspraken hebben geen wettelijk kader, waardoor de toezichthouder buiten haar rol treedt. het Cft heeft als taak Curaçao te houden aan de Rijkswet financieel toezicht. Niets meer en niets minder. De wet schrijft voor dat het Cft in een brief signaleert dat de normen in artikel 15 worden overschreden, een zogenaamde artikel 12, lid 5 brief. Dan krijgt het bestuur een termijn om daar op te acteren.
als vervolgens na ten minste zeven dagen blijkt dat de begroting nog steeds niet voldoet aan de normen uit artikel 15, dan gaat er in de regel een adviesbrief tot aanwijzing naar de Rijksministerraad (artikel 13).
Drie keer het afgelopen jaar werd een artikel 12 brief verstuurd, twee keer lapte het Cft artikel 13 aan haar laars en werden er afspraken gemaakt, die mogelijk in strijd zijn de Rijkswet financieel toezicht. Zoals bijvoorbeeld het niet hoeven compenseren van tekorten in het begrotingsjaar dat daarop volgt.
 |
| Curaçao en het Cft maken afspraken |
Het is deze zwabberende houding van de toezichthouder en de analyses die leiden tot mijn conclusie dat er naarstig wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Oplossing in die in 2012 voor Schotte en Jamaloodin niet waren weggelegd. Er mag kennelijk creatief gedacht worden aan de Rouvilleweg in Otrobanda en dat komt Nederland heel goed uit.
Een aanwijzing werkt verstorend op de relatie tussen de huidige ploeg van Eugene Rhuggenaath en de 'samen-lekker-veel-geld-verdienen'-ploeg van Mark Rutte. 'Je moet er niet aan denken dat we weer een Schotte op die plek krijgen', hoor ik heel veel ambtenaren op Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zeggen.
Topambtenaren
Wie de ambtelijke taal van het convenant goed leest zal concluderen dat er een batterij aan Nederlandse ambtenaren naar bijvoorbeeld het ministerie van Financiën wordt gehaald. Net als op Bonaire, net als op Statia. En met het convenant kan Den Haag nu ook zijn mensen op Curaçao neerzetten.
Formeel onder de hoede van een Nederlandse topambtenaar als transitiebegeleider, die geen verantwoording aflegt en hoeft af te leggen in Den Haag. Ik zei het in het begin, maar de politieke en ambtelijke werkelijkheid is grilliger.
A matter of opinion, vraag maar aan het Cft.