Het is zomer in Nederland en het kwik reikt voorbij Arubaanse temperaturen. Deze dagen wordt het zelfs 37 graden, voorspelt het KNMI. Als staatssecretaris Raymond Knops dan gaat blazen in de nek van zowel premier Wever-Croes als minister van Financiën, Ruiz-Maduro, zal de hitte voelbaar zijn. Het gaat al als een lopend vuurtje: op het bestuurskantoor in Oranjestad is net een mooie brief bezorgd. Van staatssecretaris Knops. Inhoud: een overzicht van bezuinigingen en kosten verlagende maatregelen die Aruba moet doorvoeren. Gedetailleerd per kostensoort.
De Nederlandse staatssecretaris heeft het adviesheft uit handen genomen van het College financieel toezicht Aruba (CAft). Net als op Curaçao geeft Knops de regering precies aan hoe, wat en waar gesneden moet worden in de begroting. De staatssecretaris gaat voortvarend te werk, want hij is het zat. Aruba moet acteren nog voordat het zomerreces in Nederland voorbij is.
De Arubaanse bewindslieden - waarvan velen uitlandig - doen alsof ze niet onder de indruk zijn van de brief van Knops. Wellicht wisten ze al dat-ie onderweg was. Volgens ingewijden zijn de brief en haar inhoud waarschijnlijk onderdeel geweest van dat wat op 5 juli in Den Haag is overeengekomen tussen Aruba en Nederland en bekrachtigd in de Rijksministerraad.
De Arubaanse premier, Evelyn Wever-Croes wist op die manier - net voor het zomerreces - met haar toezeggingen een aanwijzing te voorkomen. Maar dat is slechts uitstel, geen afstel. Zij heeft zelf direct na de vergadering van de Rijksministerraad in verschillende verklaringen gezegd dat de kou uit de lucht is en iedereen vrolijk van de zomervakantie kon gaan genieten.
Sluw
Maar opnieuw doet zij uitlatingen en toezeggingen en herinnert zich er daarna niets meer van. Of ze interpreteert de woorden net iets anders, waarbij zij zich baseert op de letterlijke tekst. Zoals een sluwe advocaat betaamd.
Het is namelijk nog maar de vraag of de Arubaanse regering het lef heeft om de uitgaven die ze in het afgelopen anderhalf jaar hebben verhoogd, in de resterende vijf maanden van dit jaar terug kunnen en willen draaien: het gaat hier om verhogingen van uitgaven in 2018 en 2019 die zij keer op keer aan de voormalige regering toeschrijft.
De regeringsgezinde of door de regering betaalde social media, geschreven pers en radiostations hebben hun stokpaardjes uit de zwoele Caribische komkommertijd gehaald om in navolging van Wever-Croes het voormalig kabinet van Mike Eman zoveel mogelijk zwart te maken. Een journalist die een ander geluid liet horen, is zelfs het Statengebouw uitgezet. Een aantal keren heb ik stukken geschreven en ben ik de confrontatie aangegaan met het kabinet en een enkel Statenlid. Ingewijden waarschuwen me om voorlopig geen voet op Arubaanse bodem te zetten.
Verdoezelen
Het moet kennelijk zo hard mogelijk worden geroepen. Maakt niet uit hoe of wat wordt geroepen, of het waar is of niet, als het maar hard is. Ik zie het als een van de vele en wanhopige pogingen om de toenemende luxe-uitgaven van dit Arubaanse kabinet door ministerskantoren te verdoezelen.
Zoals bijvoorbeeld de vele dienstreizen van ministers die vaak while flying worden verlengd of waarvan de bestemming wordt aangepast. Zoals de advocatenkosten van de pater familias: de papa van Evelyn is immers Landsadvocaat en ook nog raadsman van alle overheids-nv’s. Bovendien zit hij namens het Land Aruba aan onderhandelingstafels.
Kansloze overheidsprojecten worden met veel tamtam aangekondigd, maar verlopen daarna zeer dubieus. Vacatures die in 2017 vrij kwamen door massaontslagen van het huidige kabinet, zijn meer dan ruim ingevuld met nieuw en meer personeel. Het Sociaal Crisisplan heeft tot nu toe weinig opgeleverd, anders dan een uitzendbureau ten behoeve van werkverschaffing. En, oh ja… de integriteitsdiscours blijkt niet meer dan een rookgordijn.
Oortjes
Dit alles is nu eindelijk tussen de oortjes gaan zitten op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in Den Haag.
Verhoging van de belastingen onder het mom van het tekort en de staatsschuld die door de voormalige regering zouden zijn achtergelaten houden geen stand meer. Ook de kosten van de langlopende Public Private Partnership (PPP)-projecten – goed voor 80 miljoen Arubaanse guldens, althans dat zegt de minister van Cultuur, ook belast met Economische Zaken en Financiën – rechtvaardigen de inkomstenverhoging van meer dan 300 miljoen Arubaanse guldens niet. Waaraan is in hemelsnaam de rest uitgegeven?
De toelichtingen bij de kwartaalrapportages zijn abominabel lachwekkend, en jaarrekeningen worden nog steeds niet afgeduwd.
Het antwoord is simpel, dat weet Knops. Dat begint nu ook bij andere delen van de bevolking te dagen. Zelfs de meest fervente MEP-kiezer moet nu vraagtekens zetten. Immers, ieder zichzelf respecterende kiezer gelooft de verkiezingsbeloftes van Evelyn toch niet meer en al helemaal niet de zogenaamde crisissituatie dat bij aantreden zou zijn aangetroffen als erfenis van Eman.
En nu heeft Den Haag het ook eindelijk door.
Exorbitant
De Centrale Bank van Aruba bevestigde dat over de periode 2013-2017 Aruba een economische groei kende, zowel in nominale als reële termen. Het laatste is nadrukkelijk niet het geval voor het jaar 2018 waarbij de nominale economische groei door de lastenverhoging van Evelyn flink is verdampt. Maar dat had iedereen voorspeld.
Elke kiezer, groen, geel, blauw of rood, kan met zijn eigen ogen de exorbitante uitgaven van de regering aanschouwen en ook de lastenverzwaring in eigen portemonnee voelen. Er is niets gekomen van de in het binnen- en buitenland gedane toezeggingen tot verlaging van de overheidsuitgaven.
Originele staat
Belangrijkste is en blijft - en dat heeft de Nederlandse minister-president Rutte helder geroepen tijdens de persconferentie begin deze maand: de Arubaanse regering moet er direct voor zorgen dat de Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft) in originele staat wordt hersteld. Met alleen díe wijzigingen die in het protocol van november 2018 door Aruba met Nederland zijn afgesproken.
Deze opdracht negeren, zal zelfs kunnen leiden tot een complete overname van de financiën-portefeuille en onder curatelestelling van de huidige minister die belast is met Financiën. Geen wonder dat zij, Xiomara Ruiz-Maduro, zo gepikeerd reageert.
Conclusie
Mind you: als deze Arubaanse minister van Financiën een lening wil aangaan, zal ze toch in Den Haag moeten aankloppen. De internationale kredietbeoordelaars volgen de ontwikkelingen op de voet: één verkeerde stap kan worden vertaald in een risicotoename voor investeerders met een hogere rente als gevolg.
Ik heb met deze club in Oranjestad nu veel meegemaakt, maar ik blijf me verbazen en ben benieuwd wat de Arubaanse coalitiepartners nu weer uit de hoge hoed gaan toveren. Creatief zijn ze zeker, maar transparant niet.