De Curaçaose Amigoe pakte deze week groot uit met het nieuws dat journalist René Zwart van Koninkrijksrelaties.nu en Harald Linkels van de BES-Reporter ook andere inkomsten genereren dan puur uit hun journalistieke werk. Inkomsten van de Bonairiaanse overheid, die de schijn van belangenverstrengeling wekken. Het Antilliaans Dagblad volgde snel met soortgelijke berichtgeving, maar in de Papiamentstalige media bleef het - voor zover ik kan overzien - vooralsnog stil.
Het is goed dat wij als journalisten scherp blijven - zeker op elkaar - en de uitdagingen, maar ook de valkuilen signaleren, bespreekbaar maken en met het publiek delen. Maar dan moet je wel goede research doen en op basis van je bevindingen hoor en wederhoor toepassen.
De pas op Bonaire aangekomen journalisten Wim Romeijn en Robert Pastoor en hebben dat ernstig nagelaten, de hoofdredactie greep niet in.
Wat in Nederland een doodzonde is, behoeft in onze eilandelijke zetting enige nuancering. Daarmee valt niet alles goed te praten, maar het draagt wel bij aan het begrip voor de situatie van journalisten op de Caribische eilanden. Want hier journalist zijn, ben je niet voor je lol.
Context
Redactionele onafhankelijkheid is op de eilanden niet expliciet wettelijk gegarandeerd, en in de praktijk staat redactionele onafhankelijkheid onder druk omdat commerciële, politieke en andere belangen media-inhoud proberen te beïnvloeden.
Volgens het mediarapport van Unesco over het Curaçaose medialandschap doen zij dit vaak in een gezamenlijke inspanning met media-eigenaars, die proberen hun eigen commerciële belangen te beschermen, en met mediamedewerkers (de journalisten), die proberen rond te komen en hun baan te beschermen.
Beloning
De beloning van mediawerkers op Bonaire en ook de andere eilanden is niet geregeld bij CAO, maar gedicteerd door media-eigenaren. Toen ik in 2008 bij radio Hoyer kwam werken, kreeg ik een zes (!) daagse werkweek voor mijn neus geschoteld voor een netto salaris van 2250 gulden en 250 gulden autovergoeding, zeg maar 1200 euro per maand.
Transparency International (TI) heeft in haar rapport van 2013 aangegeven dat de lage salarissen een van de belangrijkste zwakke punten is van de media op Curaçao. Ze wezen erop dat als gevolg daarvan mensen vaak meerdere banen hebben om voldoende inkomen te genereren. Op de andere eilanden is dat niet anders.
Gemiddeld verdienen journalisten 3500 gulden, zo heeft TI berekend. 57 procent van de mediawerkers werken voor meer dan één werkgever. Van journalisten die meer dan één werkgever hebben, werkt 38,50% ook voor een werkgever buiten het journalistieke veld.
Online journalistiek
Wie online-journalistiek bedrijft, moet uitgaan van zero salaris. Het publiek op de eilanden is in principe niet of nauwelijks bereid om te betalen voor online-nieuws. Zo kan ik schrijven voor Curaçao.nu (en andere lokale media en vrijwel altijd voor niets) omdat ik fatsoenlijk betaald word door de NOS, Trouw, Associated Press en Wallstreet Journal.
In onze tak van sport zeggen wij vaak dat overleven als onafhankelijk mediawerker alleen maar kan als je euro's of dollars verdient. Met andere woorden als je buitenlandse broodheren dient.
Beschuldiging
Dit alles doet niet af aan het feit dat belangenverstrengeling of de perceptie daarvan een continue zorg is en moet zijn in de media. Zowel Linkels als Zwart hebben zich dat wellicht onvoldoende gerealiseerd, hoewel beiden nooit een geheim maakten van hun nevenactiviteiten.
Op Curaçao, maar ook op Bonaire zijn banden met andere opdrachtgevers meestal voor iedereen bekend en dat geldt ook voor beide journalisten. Wellicht niet voor de nieuwkomers bij Amigoe, de Nederlandse journalisten Wim Romeijn en Robert Pastoor. Zij zijn sinds kort op Bonaire en lijken de Nederlandse bril moeilijk af te kunnen zetten..
Kwalificaties
Opmerkelijk is te zien dat er in de berichtgeving van Amigoe een gradatie is van ernstigheid. Dat en het gebruik van concluderende kwalificaties verraadt een zekere vooringenomenheid.
In het eerste artikel heet het dat Linkels en Zwart ingehuurd worden om overheidsinformatie te schrijven en te verspreiden.
In een opvolgend artikel wordt dit ineens benoemd als omkoping. René Zwart is professioneel beroepsvoorlichter en zijn website pretendeert nieuws over het Koninkrijk te brengen. Zwart heeft een PR-bureautje. Zwart en Linkels toucheren een groot geldbedrag. Zwart deed zich bovendien voor als verslaggever bij het Antilliaans Dagblad en er waren al langere tijd twijfels over zijn journalistieke integriteit en zijn pseudonieuws-website koninkrijksrelaties.nu.
Tenslotte krijgt Zwart van Romeijn de kwalificatie 'hobby-journalist' in het derde artikel van zijn hand.
Stuk voor stuk zijn deze woorden onderdeel van conclusies of interpretaties van de journalisten zelf. Bovendien opgetekend zonder wederhoor.
Linkels
Harald Linkels runt een adviesbureau en is bestuursvoorzitter van het Pensioenfonds Caribisch Nederland. Voor hem is deze affaire extra pijnlijk, omdat hij niets verdient voor zijn bijbaantje als schrijver voor Bonaire.nu en de BES reporter. Bovendien slaan de beschuldigingen van Amigoe de plank volkomen mis.
Als Pastoor en Romeijn gewoon hoor en wederhoor hadden toegepast, waren ze er eenvoudig achter gekomen dat Linkels nog nooit een cent ontvangen heeft van het Bonairiaanse Bestuurscollege of enig voorgaand college om stukken voor hen te schrijven.
Desondanks schrijven de twee dat Harald Linkels ‘jarenlang is betaald’. De suggestie van Amigoe dat Linkels dat toe heeft gegeven is dus onjuist. Er is zelfs nooit een overeenkomst aan Harald Linkels gepresenteerd.
Wel is met hem gesproken over de vraag of hij bereid zou ondersteuning te verlenen aan de afdeling Communicatie. Linkels heeft daarvoor ook een offerte uitgebracht. Vanuit zijn bedrijf Linkels & Partners, dat als core-business adviezen uitbrengt.
De suggestie van de Amigoe dat Linkels vanuit het Bonairiaanse bestuur zaken ingefluisterd kreeg voor Bonaire.nu of BES Reporter.com is zeer kwalijk, mits gesubstantieerd. Het raakt de kern van zijn integriteit en zo'n beschuldiging mag dan ook niet licht gedaan worden. Pastoor en Romeijn zouden er goed aan doen om met de nodige bewijzen daarvan te komen om hun eigen geloofwaardigheid niet te grabbel te gooien.
Zwart
Op 17 september, een dag na het eerste artikel ontvangt René Zwart een appje van Wim Romeijn: 'Hoi René, bon dia! Mocht je behoefte hebben te reageren op de onthulling in de Amigoe van gisteren dan verneem ik dat graag en zal ik die reactie ook waarheidsgetrouw meenemen. Fijne dag!'
Zwart reageert niet omdat hij geen enkel vertrouwen heeft in de oprechtheid van Romeijn. In het verleden waren er al akkefietjes. Wederhoor toepassen na je publicatie is op zijn minst twijfelachtig.
Volgens Zwart heeft de publicatie van Romeijn niets te maken met wat de journalist zelf noemt: 'onthulling'. Op zijn website Koninkrijksrelaties.nu en ADCaribbean.nl staat al jaren dat hij voor het Bestuurscollege van Bonaire en andere overheden redactioneel werk verricht. Ook post hij daarover over op zijn Facebookpagina. Bij veel producties staat zijn naam of die van zijn bedrijf vermeld.
Zwart: 'Wat Romeijn een onthulling noemt is het overschrijven van voor iedereen toegankelijke informatie. Alleen al om die reden slaat hij de plank mis door over omkoping te schrijven. Omkopen gebeurt stiekem.
Grootste fout
 |
| Amigoe van 19 september 2019 |
Ik word met deze werkwijze zelf ook nog geconfronteerd als in een artikel op 19 september mijn naam tussen Linkels en Zwart wordt gedropt. Zonder verdere tekst en uitleg, maar de suggestie is gemaakt: ik zit in het team van de twee 'omgekochte' journalisten.
Als Pastoor en Romeijn onderzoek hadden gedaan, dan zouden ze hebben kunnen weten dat mijn bedrijf Persbureau Curaçao nieuwsberichten levert aan Curaçao.nu. Deze website is onderdeel van ABC Media, de uitgever van onder andere Bonaire.nu en Koninkrijksrelaties.nu.
Ik heb mijn naam daar nu weg laten halen, want voor een nietsvermoedende lezer is het op die pagina inderdaad onduidelijk. Maar voor zichzelf respecterende journalisten, die hun aannames checken, is het eenvoudig om er achter te komen hoe het wel zit. Romeijn en Pastoor laten dat na.
Ik word een dag na het bovenstaande artikel gebeld door Robert Pastoor. Kennelijk is het modus operandi van de journalisten bij Amigoe, om pas na publicatie wederhoor te vragen.
Boezem
Overigens blijk ik Romeijn helemaal niet de les te hoeven lezen over hoor en wederhoor. Wat schetst mijn verbazing als ik in de Èxtra en het Antilliaans Dagblad van 12 september een prachtige advertorial tegenkom van Wim Romeijn over Curoil Bonaire, met - in het AD - de pakkende ondertitel 'kwaliteitsmerk in wording'. Kenners herkennen de stijl inmiddels van concluderende journalistiek. Van de verslaggever staat er zelfs bij, maar dan eentje die niet betaald is door het AD, of de Èxtra.Amigoe wijdt twee redactionele commentaren aan de affaire en volgen de slordige berichtgeving van Romeijn en Pastoor.
Volgens de hoofdredactie zijn Linkels en Zwart ontmaskert als voorlichters. Om daarna in een adem te vermelden dat de schade die zij hebben aangericht tegen de journalistiek zeer groot is.
Amigoe, Amigoe, steek je hand in eigen boezem en verwijt als pot de ketel niet.
0-0-0-0