De Hoge Raad van Nederland doet binnenkort uitspraak in de geruchtmakende zaak tegen Burney 'Nini' Fonseca. De man die door het Openbaar Ministerie als moordmakelaar werd en wordt gezien en opdracht gaf aan de jongens van Koraal Specht om Helmin Wiels te vermoorden. De zaak gaat niet meer over zijn schuld of onschuld. De feiten en omstandigheden die zijn vastgesteld in eerste aanleg en later in hoger beroep staan niet ter discussie. Wat wel ter discussie staat, is of Fonseca terecht is veroordeeld. Heeft het Hof in Willemstad fouten gemaakt?
Die heeft, net als de rechter in eerste aanleg, geconcludeerd dat Burney Fonseca schuldig is aan medeplegen van moord. De man uit Koraal Specht werd voor deze strafbare feiten op 13 juli 2018 veroordeeld tot een gevangenisstraf van 26 jaar.
 |
| Mr. Geert-Jan Knoops |
Cassatieadvocaat Geert-Jan Knoops heeft op een vijftal punten in het vonnis van Nini bezwaar aangetekend. De cassatiemiddelen, zoals die heten, zouden volgens Knoops moeten leiden tot het vernietigen van de vonnissen in hoger beroep en een eventuele heropening van de zaak bij het Hof in Willemstad.
Uitspraken van de Hoge Raad gaan vooraf altijd vergezeld van de conclusie van de advocaat-generaal. De Hoge Raad volgt dit advies, of wijkt ervan af als hij een andere mening heeft.
In zijn conclusies bespreekt de advocaat-generaal de
aangevoerde cassatieklachten uitvoerig. Hij
gaat daarbij onder meer in op de klachten die zich richten tegen het
bewijs waarop veroordeling plaatsvond.
Anonieme getuige
Knoops is het niet eens met het Hof dat die de verklaring van Edsel Gumps, het voormalige hoofd van de Veiligheidsdienst Curaçao, als bewijs heeft gebruikt. De verklaring is een verklaring die hij hoorde van een anoniem persoon, een informant van zijn dienst, en had - volgens Knoops - alleen gebruikt mogen worden als de daarvoor geldende bijzondere eisen waren nageleefd.
Maar die bepaling waarin die eisen wettelijk zijn neergelegd, is volgens de advocaat generaal in deze zaak niet van toepassing. Zoals ook het Hof al concludeerde. De eisen zijn alleen van toepassing bij een anonieme getuige en niet bij een getuige die een anonieme bron gebruikt.
Er was overigens alle reden voor de anonieme geheimagent om anoniem te blijven en zijn relaas alleen te doen naar de destijds op non-actief gezette Edsel Gumps. De Veiligheidsdienst was immers onder directe controle gekomen van Gerrit Schotte. Met de wetenschap dat een andere MFK-er en minister van zijn kabinet, George Jamaloodin, betrokken was bij de moord op Helmin Wiels was die toegang versperd. De agent vertrouwde alleen Edsel Gumps nog maar.
Knoops vervolgt door te stellen dat het Hof de verklaring van Gumbs onterecht als betrouwbaar kwalificeerde en dat niet voldoende motiveerde. Gumbs was namelijk net geschorst en kon de zaken dus niet procedureel volgen. Bovendien kon hij de zaken ook niet goed beoordelen omdat hij net geschorst was.
Maar al deze middelen falen, zegt de advocaat generaal. De rechtbank heeft alles goed gewogen en meegenomen in haar beslissing om de getuigenverklaring van Edsel Gumbs mee te nemen als bewijs.
 |
| Mr. Marije Vaders |
De bewezenverklaring vind bovendien in belangrijke mate steun in andersoortig bewijsmateriaal.
Knoops klaagt dat de verklaring van Edsel Gumbs strijdig is met dat verdrag. De verdediging van Fonseca heeft namelijk geen mogelijkheid gehad om de anonieme geheim agent te kunnen ondervragen, terwijl de veroordeling wel in beslissende mate heeft bijgedragen aan het bewijs, aldus Knoops. De verdediging is daarvoor niet gecompenseerd en het Hof heeft dat ontoereikend gemotiveerd.
Volgens de advocaat generaal heeft justitie zijn uiterste best gedaan om de anonieme getuige te achterhalen en was zijn getuigenis ondersteunend bij ander bewijsmateriaal, maar zeker niet beslissend.
Kuwas
De verklaring van schutter Elvis Kuwas deugt volgens Knoops ook niet. Die is in strijd met de lokale wetgeving en het Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het gaat onder meer om een schending van het ondervragingsrecht omdat de verdediging niet een behoorlijke en effectieve gelegenheid heeft gehad om hem te ondervragen, terwijl de verklaring beslissend is geweest voor de bewezenverklaring.
Kuwas heeft een gedeelte van zijn verklaring gebaseerd op de verklaringen van Luigi 'Pretu' Florentina. Volgens Knoops kon de verdediging Pretu niet horen omdat die inmiddels dood was. Maar ook dit middel faalt volgens de advocaat generaal. De verklaring van Kuwas is niet het enige en beslissende bewijs geweest. Bovendien heeft de verdediging zowel ter terechtzitting in eerste aanleg als in hoger beroep Kuwas kunnen ondervagen.
 |
| De in Nederland gevangen gezette Elvis Kuwas komt naar de rechtbank in Willemstad |
Blijkens vaste rechtspraak staat het de rechter vrij om – binnen de door de wet gestelde grenzen – van het beschikbare materiaal datgene tot het bewijs te bezigen wat hem uit het oogpunt van betrouwbaarheid daartoe dienstig voorkomt en terzijde te stellen wat hij voor het bewijs van geen waarde acht.
Het hof heeft volgens de advocaat generaal uitvoerig stilgestaan bij de duiding van de inconsistenties in de verklaringen van Elvis Kuwas, daterend van vóór zijn eigen veroordeling. De rechtbank heeft bovendien uitvoerig stilgestaan bij de punten waarvoor de verklaringen bevestiging vinden in ander bewijsmateriaal. Zodoende was het hof niet gehouden tot een nadere motivering van de weerlegging van het standpunt van de verdediging, aldus de advocaat generaal.
Grondig bestuderen
Bovenstaande en overige door de verdediging van Burney Fonseca ingediende cassatiemiddelen kunnen volgens de advocaat generaal geen ander licht werpen op de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling. Ambtshalve ziet hij daarom geen gronden die tot vernietiging van de bestreden uitspraak van het Hof in Willemstad kunnen leiden.
De kans is daarmee groot dat Fonseca na uitspraak van de Hoge Raad geen rechtsmiddelen meer heeft en zijn veroordeling in rechte vaststaat.
0-0-0-0
2017 Maximus in Eerste Aanleg
- Requisitoir (samenvatting)
- Pleitnota Marije Vaders
- 11 mei 2017 - Strafvonnis in Eerste Aanleg - Bunrey Fonseca
2019 Maximus in Cassatie