 |
| Foto: NoticiaCla |
Maar let op: vorig jaar lukte het maar 25% hun goede voornemen het hele jaar vol te houden. Sterker nog: een groot deel was zelfs vergeten (aan het einde van het jaar) dat ze überhaupt een goed voornemen hadden, Anderen beseffen vaak te laat dat het jaar bijna om is en geen zin meer heeft om aan de voornemens te werken en verschuiven die naar het daaropvolgend jaar. Niet makkelijk dus…
Zuiniger
Evelyn Wever Croes heeft zich ook een aantal goede voornemens voorgenomen. Er staat er een van in het populaire lijstje hierboven. Voor alle groene lezers: Nee, ze gaat geen nieuwe of ander baan vinden. Ze gaat ook niet afvallen of meer bewegen. Minder druk maken, gaat ze al helemaal niet doen. Mike Eman blijft voor eeuwig haar voorganger, dus kan zij zich ook voor eeuwig druk maken om de puinhopen die hij achterliet. En zo lang je die niet opruimt, blijven het zijn puinhopen.
Nee, Evelyn neemt voor om in 2020 zuiniger om te gaan met geld. Een ommekeer in beleid, want tot nog toe schudt ze gewoon wat langer aan de burger totdat er meer geld uit zijn zakken valt. Vorig jaar haalde ze nog 1.419 miljoen uit de Arubaanse burger, dit jaar is dat al 1.553 miljoen, een toename van 118 miljoen. 10 procent meer dan vorig jaar.
Of als je vergelijkt met de uitgavenbegroting bij haar aantreden, een toename van 329 miljoen. Dat heet in politiek jargon: lastenverzwaring (direct en indirect) voor de burger, en niet zo'n klein beetje ook: 27 procent binnen een halve regeerperiode! En dan laten we de inflatoire effecten even buiten beschouwing!
De Arubaanse premier heeft al haar voornemens al stiekem gedeeld met haar maatje Raymond Knops, de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het woord maatje gebruik ik expres, want de weinig diplomatieke brief die zij op 8 november naar haar Raymond schreef, heeft als aanhef, het amicale: Beste Raymond.
1. Staatsregeling
Het eerste voornemen is om houdbare overheidsfinanciën staatsrechtelijk te verankeren. De Arubaanse regering gaat zich verplichten om de publieke financiën op orde te hebben. Vanuit de gedachte dar regeren niets anders is dan het herverdelen van geld, een zeer nobel streven. Er is wel instemming nodig van twee-derde van de 21 Statenleden, en dat kan wel even duren.
Zelf denkt ze begin 2020 al klaar te zijn, want het eerste ontwerp is volgens Evelyn al klaar, ligt in het postvakje 'UIT' op weg naar de Staten en is met goedkeuring van de ministerraad al van advies voorzien door de Raad van Advies. Dat blijkt overigens niet uit de website van deze raad, die dat normaal gesproken publiceert als het wetsvoorstel wordt aangeboden aan de Staten. Maar misschien ben ik wat te ongeduldig. Of spreekt Evelyn voor haar beurt, dat kan ook.
Een reële optie, want ze is zelf erg te spreken over het plan. Tegen Raymond zegt ze dat het voor het eerst in de geschiedenis van Aruba is - en een novum in het Koninkrijk - dat de regering zich gaat verbinden met de staatsrechtelijke verplichting om rechtmatige overheidsfinanciën te realiseren die leiden tot houdbare overheidsfinanciën. Dit idee is echter niet onbekend. De constitutionele verankering van begrotingsnormen werd uitgebreid onderzocht door verschillende commissies in de afgelopen jaren, maar kon voor nu een aanwijzing voorkomen.
2. Begrotingskamer
Het tweede voornemen van Evelyn is om een Begrotingskamer op te richten onder de paraplu van de Raad van Advies. ook dit voornemen is al door de Ministerraad goedgekeurd en door de Raad van Advies van een advies zijn voorzien.
De in te stellen Begrotingskamer zal onafhankelijk van de regering en Staten moeten functioneren. De leden zullen daarom conform een benoemingsprocedure vergelijkbaar aan de benoeming van leden van de Hoge Colleges van Staat worden benoemd. De kamer zal werken met verankerde begrotings- en schuldnormen. ook komt er een procedure om conflicten en meningsverschillen naar hogerhand te escaleren. Wie hogerhand is, staat niet op het voornemenlijstje.
Ook dit idee is geen nieuwigheid. De Begrotingskamer was ook door haar voorganger in 2014 aangekondigd, maar kon destijds geen aanwijzing voorkomen. Bovendien is een dergelijk toezicht, ongeacht hoe diep en hard verankerd, geen optie als de klikfunctie naar de Rijksministerraad uitblijft.
Bovendien, met het weinig kader dat kennis heeft van openbare financiën, is het de vraag wie een dergelijke Begrotingskamer zal bemensen? Of wordt het toch weer het secretariaat van het C(A)ft, maar dan met een ander petje?
3. Landsverordening overheidsfinanciën
Hoewel Nederland staat op een Landsverordening Aruba financieel toezicht met klikfunctie naar Den Haag, wil Evelyn met haar derde goeie voornemen het over een andere boeg gooien. Haar ambtenaren werken keihard aan een Landsverordening houdbare overheidsfinanciën.
Zelfs een registeraccountant is al benoemd binnen de commissie die wordt aangesteld als onafhankelijk deskundige en trekker van de ontwikkeling en implementatie van de begrotingskamer en de Landsverordening houdbare overheidsfinanciën. Niemand weet wie, terwijl benoemingen openbaar zouden moeten zijn.
Ambitieus
De drie voornemens van Evelyn passen in een ambitieus tijdspad. Binnen 3 maanden kunnen de eerste twee stappen gezet worden, schrijft ze aan Raymond. Binnen 7 tot 8 maanden kan de begrotingskamer met een deugdelijke escalatiemodel gerealiseerd zijn, vervolgt ze.
Tot zolang blijft de huidige Landsverordening Aruba Financieel toezicht geldig, met klikfunctie naar Den Haag en onder de paraplu van het protocol dat tussen beide landen is afgesproken, maar geen wettelijke basis heeft. Dat laatste is een echt addertje onder het gras. De toetsingsnormen zijn namelijk onderdeel van het protocol. Snap je nu waarom Knops geen aanwijzing kan geven? Hij heeft geen juridisch kader en bovendien stapt Evelyn onmiddellijk naar de Raad van State en komt er dan waarschijnlijk alsnog onder uit.
Ze belooft overigens in een soort smeekbede en met vetgedrukte en cursieve letters dat ze zich aan het protocol zal houden. Zelfs het College moet voorlopig als toezichtsorgaan blijven functioneren (zoals is afgesproken in het protocol). Een beetje tegenstrijdig met wat de premier onlangs in de Staten verklaarde en de richting waar haar fractie naar toe wil: geen bemoeienis meer vanuit Den Haag.
Begroting
Aruba is goed op weg naar duurzame en gezonde overheidsfinanciën, schrijft Evelyn aan Raymond. Dit jaar is het begrotingstekort 0.5 procent, en voor volgend jaar is er voor het eerst sinds een hele lange tijd, sprake van een surplus van minimaal 0.5 procent van het Bruto Nationaal Product, zoals afgesproken in het protocol.
Enige voorzichtigheid om deze cijfers in Den Haag voor de voeten van Knops te gooien is Evelyn vreemd. Immers, om dat resultaat te halen, is invoering van nieuwe wetgeving nodig die nu nog bij de Raad van Advies ligt, zo staat te lezen op hun website (www.rva.aw). Om te begrijpen hoeveel dat is, hier een niet uitputtend overzicht:
- Ontwerp-landsverordening houdende wijziging van de Landsverordening belasting over bedrijfsomzetten en additionele voorzieningen PPS-projecten (AB 2006 no. 83),
- de Landsverordening bestemmingsheffing AZV (AB 2014 no. 59),
- de Landsverordening winstbelasting (AB 1988 no GT 47),
- de Landsverordening dividendbelasting (AB 2002 no. 123),
- de Landsverordening inkomstenbelasting (AB 1991 no. GT 51),
- de Algemene landsverordening belastingen (AB 2004 no. 10),
- de Petroleumverordening zeegebied Aruba (AB 1987 no. 89),
- de Landsverordening deviezen-provisie (AB 1990 no. GT 5),
- de Landsverordening toeristenheffing (AB 1989 no. GT 40),
- de Zegelverordening (AB 1988 no. GT 1),
- de Landsverordening internationale bijstandsverlening belastingen (AB 2017 no. 74),
- de Landsverordening van 8 december 2015 tot vastlegging van begunstigend beleid en invoering van voldoening winstbelasting op aangifte (AB 2015 no. 60),
- de Invoeringsverordening Landsverordening dividendbelasting en imputatiebetaling (AB 2002 no. 124)
- de Landsverordening algemeen pensioen (AB 2011 no. 85) (diverse wijzigingen in het kader van belastinghervorming)
En dit wil Evelyn, met nog een maand te gaan, voor 1 januari 2020 in werking laten treden. Nodig omdat de toename aan inkomsten in de begroting van 2020 op deze wetgeving is gebaseerd. Je voelt aan je teenslipper aan dat dat niet gaat gebeuren, nog los van het feit dat geen van deze wetsvoorstellen afgestemd zijn met het Arubaanse bedrijfsleven, de vakbonden en sociale partners.
Tot slot: Minister Raymond Knops gaf in een eerder interview aan dat de begroting 2020 moet voldoen aan het plafond van de personeelslasten en dat de lasten niet zomaar verhoogd moeten worden om meer-uitgaven te dekken. Bedoelde Knops in zijn interview dat de begroting 2020 opnieuw moet worden gemaakt?
----
Download hier de brief van Evelyn aan Raymond