De laatste keer dat ik over Aruba schreef, maakte ik de vergelijking met Klaas Vaak. Getuige de reacties konden veel mensen het artikel waarderen, maar - eerlijk is eerlijk - anderen weer niet. Dat heb je zo, als je schrijft. Laat ik deze laatste groep mensen vandaag tegemoetkomen door een vergelijking te maken tussen de regering van Aruba en Pinocchio.
Voor wie het verhaal niet kent: Pinocchio is de houten hoofdpersoon in een boek van de Italiaanse schrijver Carlo Collodi, dat in 1883 werd gepubliceerd onder de titel Le avventure di Pinocchio. Het boek werd onmiddellijk een succes en in vele talen vertaald, helaas en voor zover ik weet niet in het Papiaments.
Geppetto was de maker van het lieve houten poppetje Pinocchio, maar onder invloed van de gemene poppenmaker Stromboli begint hij te jokken. Pinocchio wordt door het vele jokken heel bekend. Op een gegeven moment komt Pinocchio zelfs op Pleziereiland aan, waar iedereen mag doen en laten wat hij wil. Dan blijkt dat er een addertje onder het gras zit: door hun gedrag veranderen de kinderen op het eiland allemaal in ezels. En door het vele jokken groeit ook de neus van Pinocchio steeds langer en blijft hij een houten pop. Zeer tegen de zin van Geppetto, die hoopte dat hij ooit een echt jongetje zou worden, zijn zoon.
Geppetto was de maker van het lieve houten poppetje Pinocchio, maar onder invloed van de gemene poppenmaker Stromboli begint hij te jokken. Pinocchio wordt door het vele jokken heel bekend. Op een gegeven moment komt Pinocchio zelfs op Pleziereiland aan, waar iedereen mag doen en laten wat hij wil. Dan blijkt dat er een addertje onder het gras zit: door hun gedrag veranderen de kinderen op het eiland allemaal in ezels. En door het vele jokken groeit ook de neus van Pinocchio steeds langer en blijft hij een houten pop. Zeer tegen de zin van Geppetto, die hoopte dat hij ooit een echt jongetje zou worden, zijn zoon.
Begroting 2020
Ik moest ineens aan dit verhaal denken, toen ik artikelen las op social media en verslaggeving van de persconferenties van vorige week van de Arubaanse minister van Financiën en de minister-president over de begroting 2020. Want de snelheid waarmee beide dames die door het land willen jassen en het verhaal dat daarbij verteld wordt, daar zou Pinocchio's zijn neus beslist voor ophalen.
Ik moest ineens aan dit verhaal denken, toen ik artikelen las op social media en verslaggeving van de persconferenties van vorige week van de Arubaanse minister van Financiën en de minister-president over de begroting 2020. Want de snelheid waarmee beide dames die door het land willen jassen en het verhaal dat daarbij verteld wordt, daar zou Pinocchio's zijn neus beslist voor ophalen.
Wat wil het geval: de hele procedure om te komen van een ontwerpbegroting naar een vastgestelde begroting is in de Landsverordening Aruba financieel toezicht (LAft) opgenomen. Allereerst: als het College op 15 december nog geen vastgestelde
begroting van het daaropvolgende begrotingsjaar heeft ontvangen en er naar zijn
oordeel ook geen uitzicht bestaat dat er binnen een redelijke termijn alsnog een
ontwerpbegroting, respectievelijk een begroting zal worden toegezonden, dan bericht
het College dienaangaande de regering van het Koninkrijk.
Ten tweede: In de
Comptabiliteitsverordening Aruba (CV Aruba) is helder opgenomen dat het proces
om te komen tot een begroting 2020 al in april 2019 van start moet gaan. Dat is niet voor niets, zoals ik hieronder ga uitleggen. Daarnaast is
opgenomen welke onderbouwende informatie verstrekt moet worden en dient aan de
hand van de Najaarsnota de begroting 2019 te worden aangepast.
Rekenwonders
We weten dat voor beide wetten een advies van het College moet liggen, alsmede een advies van de Raad van Advies op de conceptbegrotingswijziging, alsmede de conceptontwerpbegroting voordat het naar de Staten wordt verzonden.
We weten ook dat deze beide entiteiten conform de wet- en regelgeving nominaal twee of drie weken de tijd hebben om hun advies te geven. We weten ook dat een aan de Staten aangeboden conceptontwerpbegroting en begrotingswijzigingen circa drie weken voor behandeling dient plaats te vinden zodat de Statenleden zich kunnen inlezen, schriftelijke vragen kunnen stellen, en de eerste schriftelijke antwoorden kunnen ontvangen.
Het is ook bekend dat de behandeling van de begroting of de wijziging ervan zelf zeven tot tien dagen kan vergen. Rekenwonders hebben het al door: de datum van 15 december wordt nooit meer gehaald. Immers, minister Xiomara Ruiz-Maduro heeft precies vier weken voor 15 december, nog steeds geen begroting 2020 ingediend. Die kan dus nooit meer op tijd af zijn, net als de begrotingswijziging 2019.
We weten dat voor beide wetten een advies van het College moet liggen, alsmede een advies van de Raad van Advies op de conceptbegrotingswijziging, alsmede de conceptontwerpbegroting voordat het naar de Staten wordt verzonden.
We weten ook dat deze beide entiteiten conform de wet- en regelgeving nominaal twee of drie weken de tijd hebben om hun advies te geven. We weten ook dat een aan de Staten aangeboden conceptontwerpbegroting en begrotingswijzigingen circa drie weken voor behandeling dient plaats te vinden zodat de Statenleden zich kunnen inlezen, schriftelijke vragen kunnen stellen, en de eerste schriftelijke antwoorden kunnen ontvangen.
Het is ook bekend dat de behandeling van de begroting of de wijziging ervan zelf zeven tot tien dagen kan vergen. Rekenwonders hebben het al door: de datum van 15 december wordt nooit meer gehaald. Immers, minister Xiomara Ruiz-Maduro heeft precies vier weken voor 15 december, nog steeds geen begroting 2020 ingediend. Die kan dus nooit meer op tijd af zijn, net als de begrotingswijziging 2019.
Persconferentie
Wie tijdens de persconferentie van vorige week goed gekeken heeft, zag verschillende MEP-neuzen dezelfde kant op staan, maar - hoe kan het ook anders - met enige Pinocchio-trekjes. Er werd met droge ogen verkondigd dat de begroting weliswaar niet volledig conform planning loopt, maar dat - en het Antilliaans Dagblad schrijft dat ook op - de regering wel binnen de wettelijk gestelde deadline van 15 december handelt. Op de nieuwssite van NoticiaCla wordt iets anders geschreven, namelijk dat de regering zich wel degelijk beseft dat die datum niet meer wordt gehaald.
Powerpoint
Terug naar de persconferentie. Nog afgezien van een werkelijk fenomenaal mooie Powerpointsheet, is er nog steeds geen begroting en geen onderbouwing bekend gemaakt. Noch is er enig vooruitzicht dat die binnen korte termijn zal worden behandeld. De gepresenteerde Powerpointsheet laat wel het volgende beeld zien:
 |
| Minister van Financiën minister Xiomara Ruiz-Maduro (l) en premier Evelyn Wever-Croes (r) Foto: NoticiaCla |
Jaarrekening
Zowel in de Landsverordening Aruba financieel toezicht als in de Comptabiliteitsverordening Aruba is opgenomen dat een ontwerp voor een landsverordening tot vaststelling van de begroting voor een dienstjaar onder andere ook vergezeld moet zijn van de jaarrekening van het voorafgaande jaar.
Zowel in de Landsverordening Aruba financieel toezicht als in de Comptabiliteitsverordening Aruba is opgenomen dat een ontwerp voor een landsverordening tot vaststelling van de begroting voor een dienstjaar onder andere ook vergezeld moet zijn van de jaarrekening van het voorafgaande jaar.
Voor zover ik na kan gaan op de website van de Arubaanse overheid is sinds het aantreden van het huidige kabinet Wever-Croes, geen jaarrekening meer aangeboden aan de Staten, Raad van Advies en het College. De laatste aangeboden jaarrekening dateert van 2015.
Niemand, ook het College niet, kan dan eigenlijk met droge ogen uitleggen hoe en op basis van welke vastgestelde informatie een begroting wordt vastgesteld conform wet- en regelgeving. Powerpoint
Terug naar de persconferentie. Nog afgezien van een werkelijk fenomenaal mooie Powerpointsheet, is er nog steeds geen begroting en geen onderbouwing bekend gemaakt. Noch is er enig vooruitzicht dat die binnen korte termijn zal worden behandeld. De gepresenteerde Powerpointsheet laat wel het volgende beeld zien:
Omdat er geen jaarrekeningen worden afgeduwd kan ik dus alleen de begrotingen tussen jaren vergelijken. Deze zijn te vinden op de website overheid.aw.
En dan komt het: de uitgaven zijn tussen 2017 en dit begrotingsplan voor 2020 toegenomen van 1.386 miljoen naar 1.525 miljoen. Dat is 139 miljoen meer. Maar de opbrengsten of middelen zijn toegenomen van 1.224 miljoen naar nu 1.553 miljoen. Dit is een toename van 329 miljoen. En dat 'extra' geld komt, hoe je het ook wendt of keert, uit de zakken van het volk en het bedrijfsleven. Die betalen dus de rekening van 329 miljoen florin voor het extra geld uitgeven van Evelyn.
En, o ja, de personeelskosten zijn ondanks het wegsturen van 300 "AVP-coordinatoren", gestegen met 17 miljoen.
Truc?
Of is het een truc en wordt de conceptontwerpbegroting in de vorm van deze prachtige Powerpointsheet nu direct zonder enig advies van wie dan ook en zonder onderbouwing van wat dan ook naar de Staten verzonden? Het kan niet, maar moet haast wel. Die kan dan direct worden geagendeerd, en door een meerderheid van de Staten zo snel mogelijk bekrachtigd. Staande de vergaderingen wordt dan ook de begroting 2019 gewijzigd! Struikel daar in Oranjestad niet over je lange neus, zou ik willen zeggen.
Nee, maar alle gekheid op een stokje, ik kan het echt niet bevatten. Er is geen conceptontwerpbegroting 2020 verzonden naar
de Staten, de volksvertegenwoordiging. Maar er heeft al wel een
persconferentie plaatsgevonden waarin de pers en dus het volk is geïnformeerd over de begroting 2020. Briljant? Volgens mij is dit zingen voordat je de kerk ingaat en heeft het meer weg van windowdressing naar het College Aruba financieel toezicht en Nederland toe.
Inflatiecijfers liegen niet
De neuzen blijven groeien, want tijdens de persconferentie wordt ook gesteld dat het huidige kabinet Wever-Croes bij haar aantreden, twee jaren terug, werd geconfronteerd met een gestagneerde economie en hoge inflatiecijfers.
De neuzen blijven groeien, want tijdens de persconferentie wordt ook gesteld dat het huidige kabinet Wever-Croes bij haar aantreden, twee jaren terug, werd geconfronteerd met een gestagneerde economie en hoge inflatiecijfers.
Vreemd, in het Statistisch Jaarboek van de Centrale Bank van Aruba (www.cbaruba.org) staat - door iedereen vast te stellen - dat de inflatie sinds invoering van de Landsverordening Aruba financieel toezicht in 2015 onder de 0% lag (-0,9% en -0,3%), maar dat het in 2018 (een jaar na het aantreden van Evelyn) ineens een sprong maakt naar 4,6%. Dan hangt er wel heel veel inflatie aan je neus, excusez le mot.
In de persconferentie wordt ook gezegd dat de staatsschuld is gegroeid tot bijna negentig procent. Eigenlijk is dat
raar, want een maand terug werd nog geschermd met de laatste door CBS
bijgestelde GDP cijfers (www.cbs.aw) en dat
hierdoor de staatsschuld ten opzichte van de GDP tussen 2015 en 2018 rond de
75 procent schommelt – ver onder de befaamde 90 procent.
Maar met één stelling van de minister-president kan ik het eens zijn. Ze zei: “Niet iedereen begrijpt waar wij op Aruba mee
bezig zijn”. Ik ben helaas bang dat niemand meer begrijpt wat er op Aruba gebeurt met de begrotingsproblematiek.
Pijn
Om het verhaal toch positief te eindigen verwijs ik naar mijn collega, Arien Rasmijn. Die heeft op 16 november in het kader van het vertrek van Statenlid Daphne Lejuez uit de MEP-fractie, een artikel gepubliceerd onder de sprekende titel: 'Echte verandering doet pijn'. Hierin is een quote van Daphne Lejuez hem bijgebleven dat veranderingen aanbrengen heel moeilijk is, dat verandering pijn doet, en dat integer handelen zwaar is.
Om het verhaal toch positief te eindigen verwijs ik naar mijn collega, Arien Rasmijn. Die heeft op 16 november in het kader van het vertrek van Statenlid Daphne Lejuez uit de MEP-fractie, een artikel gepubliceerd onder de sprekende titel: 'Echte verandering doet pijn'. Hierin is een quote van Daphne Lejuez hem bijgebleven dat veranderingen aanbrengen heel moeilijk is, dat verandering pijn doet, en dat integer handelen zwaar is.
Ook mij is deze quote bijgebleven en de reden voor dit stuk. Het kan en moet echt anders op Aruba, maar dan moet de club die nu aan de macht is stoppen met jokken en het pad van Integer handelen opgaan. Eerst in woorden - dat is al moeilijk genoeg - en dan snel in daden.
Laat het sprookje van Pinocchio een mooie reflectie zijn voor Evelyn. Want pas toen de houten pop bewezen had een braaf,
eerlijk en aardig jongetje te zijn, kwam de Blauwe Fee en toverde hem in een echte
jongen van vlees en bloed. Geppetto had eindelijk een zoon en leefde nog lang en gelukkig!
Mooi, hè?