Wim van Vemde is oud-RST chef op de Caribische eilanden en inmiddels gepensioneerd. Het Recherche Samenwerkingsteam is een voortvloeisel uit de staatkundige verandering van 2010, toen Curaçao en Sint Maarten uit de Nederlandse Antillen stapten en autonoom werden binnen het Koninkrijk.
“Er waren toen ook al spanningen. De verzelfstandiging van beide eilanden ging paradoxaal genoeg gepaard met een nog grotere Nederlandse vinger in de pap. Vooral op het gebied van justitie en financiën. Veel moest opnieuw worden opgezet in een nieuw land, daar was enorme weerstand tegen”, zegt Van Vemde.
Hij kreeg in zijn tijd veel te maken met zware georganiseerde criminaliteit, corruptie en mensenhandel. Een van de meest spraakmakende onderzoeken was de moord op politicus Helmin Wiels op Curaçao en de zaak Schotte, de eerste premier van Curaçao die uiteindelijk vanwege corruptie en witwassen via de maffia van Sint Maarten achter slot en grendel verdwijnt.
Ship-jumping
Nu anno 2024 is er sprake van een aanslag en lopen er ook twee strafrechtelijke onderzoeken naar twee parlementsleden. Een van hen wordt aangehouden en later weer vrijgelaten op verdenking van stemmenkopen bij de vorige verkiezing van 11 januari. De andere politicus wordt gearresteerd, nadat hij het kabinet van Luc Mercelina liet vallen door over te stappen naar de oppositie. Hij zou mogelijk zijn omgekocht, denkt het Openbaar Ministerie.
Dit zogenaamde ship-jumping-fenomeen is een veel voorkomend verschijnsel in de politiek op Sint Maarten. Mercelina deed hetzelfde in 2019, waardoor het tweede kabinet van Marlin-Romeo viel. Het eiland kent sinds 2010, toen het uit de Nederlandse Antillen stapte en autonoom werd in het Koninkrijk, al elf regeringen.
Mercelina besluit een week na de aanslag op Arrindell een totaal verbod op politieke bijeenkomsten tot aan de verkiezingen vanwege de veiligheid. Nederlandse en Curaçaose militairen wordt gevraagd om de politie te helpen met het bewaken van orde en veiligheid. Het verbod wordt een dag later al weer ingetrokken, na druk vanuit het parlement.
Ondermijning
Dat moord en doodslag, maar vooral corrupte en ondermijningszaken kunnen ontstaan, heeft volgens Van Vemde mogelijk ook te maken met het feit dat in kleine gemeenschappen iedereen vaak weet hoe de hazen lopen, maar dat uit lijfsbehoud bijna iedereen zijn mond houdt. “
“Wegkijken noem ik dat. Ik zag dat op heel veel fronten. Wat bij de moord op Wiels in mijn ogen vooral speelde was de combinatie van vermenging boven- en onderwereld en de beleving van sommige beleidsmakers/bestuurders dat zij de samenleving naar hun hand konden zetten en geen verantwoording schuldig zouden zijn aan de inwoners. Geen besef van wat een mandaat van kiezers betekent in een democratie dan wel rechtsstaat. Er was geen engagement met de publieke zaak, alleen maar met het private belang.”
Schijndemocratie
Over de huidige politieke ontwikkeling op Sint Maarten kan de oud-RST-chef weinig zeggen, maar ondermijning en corruptie creëren, volgens hem, een schijndemocratie. “Door het ontbreken van voldoende tegenwicht, van volume van andersdenkenden en critici, dat inherent is aan de geringe schaalgrootte van de eilanden en hun bestuur, kun je heel lang je ‘eigen gang’ gaan.”
Ondermijning, corruptie of politiek pragmatisme zou wat Van Vemde betreft deels verklaard kunnen worden vanuit het koloniale verleden. “De eeuwenlange cultuur van onderdrukking en afstand tussen verschillende groepen in de samenleving dat zich manifesteerde in schendingen van de mensenrechten moet daartoe bijgedragen hebben. Opstaan en zeggen hoe en wat, liep niet altijd goed af met de mensen die opkwamen voor hun rechten.”
Bendegeweld
En alsof de politieke incidenten op Sint Maarten nog maar het begin zijn van wat het eiland in de aanloop naar de verkiezingen van 19 augustus te wachten staat, raakt er bij ongeregeldheden in de Dutch Quater, een wijk in Philipsburg, begin augustus een Nederlandse militair gewond.
Nederlandse en Curaçaose militairen zijn op het eiland op verzoek van de regering van Sint-Maarten, die niet alleen moeten opboksen tegen politieke instabiliteit, maar ook het hoofd moet bieden tegen bendegeweld vanuit onder meer Trinidad.
Na een optreden in de Moon Bar rooftop club in Maho Village, openen schutters het vuur op de Trinidadse artiest Meschach Emmanuel, alias “Plumpy Boss” en leden van zijn entourage, die in een zwart busje rijden dat meerdere keren wordt beschoten bij Maho. De artiest raakte ernstig gewond bij de schietpartij. Vier andere personen raken ook gewond door kogels.
Sinds de schietpartij in Maho zijn er volgens The Daily Herald op Sint Maarten talloze video's op YouTube verschenen waarin wordt beweerd dat Plumpy Boss, op sint Maarten in een hinderlaag is gelokt door leden of partners van een rivaliserende bende, ook uit Trinidad.
Beide bendes zijn al een aantal jaar met elkaar in oorlog en deze oorlog is nu overgeslagen naar andere eilanden in het Caribisch gebied, inclusief Sint Maarten. Het geweld in de Dutch Quarter staat niet opzichzelf.