De nazaten van de slaven van Malpais zijn nog steeds niet vrij

Tirso Virginie weigert te betalen als erfgenaam van
de vrijgemaakte slaven van Malpais | Foto: Dick Drayer

WILLEMSTAD - Bewoners van Gato zijn de ruzies en onduidelijkheden over de eigendomsgrond in hun wijk zat. Verschillende families claimen het eigendom van de voormalige plantage Gato. Eén van die families, de familie Pietersz stuurt rekeningen rond om huur te innen. Ook heeft die familie borden in de wijk geplaatst. Daarop staat dat zij de terreinen van Gato beheren en niemand anders.

Het dispuut rondom het eigendom van Gato loopt al sinds de jaren ’70. Zowel de familie Ferero, Navarro en de familie Pietersz claimen eigenaar te zijn. Ferero en Navarro trekken gezamenlijk op als erven van de dertien vrijgemaakte  slaven van Rasveldt. Pietersz zegt Gato in handen te hebben gekregen op grond van verjaring. Ook het land Curaçao aast op de grond. Als het eigendom niet kan worden vastgesteld, komt het hele gebied in handen van de overheid.

Dick Drayer bezocht de bewoners in Gatoen maakte deze reportage
(klik hier om te luisteren)

Boze bewoners
Tirso Virginie (70) is boos. Hij woont aan de Weg naar Westpunt en heeft vorige week een aanmaning in de bus gekregen. 6134,81 gulden moet hij voor 1 december betalen. “Wat denkt die Pieterz wel. Ik ben één van de afstammelingen van de slaven van Rasveldt. Deze grond is aan mijn over-over-overgrootouders testamentair nagelaten door Sybrecht van Uytrecht in 1809.”

Aanmaning van 6134,81 gulden
voor Tirso Virginie

Ook andere bewoners beklagen zich over Pietersz. Ilse Navarro heeft nooit huur betaald, maar wordt met rust gelaten. "De familie Pietersz weet dat ik afstammeling ben." Anders is het voor Ludreck Provence. Hij komt 'van buiten' en kreeg in oktober een aanmaning om 10.572,79 gulden binnen een week te betalen. Zo ook Jaime Sambo, die - net als Virginie - 6134,81 gulden moet ophoesten. Andere bewoners willen niet genoemd worden uit angst voor represailles van de familie Pietersz.

Commissie Paula
Eind jaren ’90 is de ruzie tussen het Eilandgebied en de verschillende families zo hoog opgelopen dat het eilandbestuur opdracht geeft aan een commissie onder leiding van professor dr. Alejandro Jandi Paula om uit te gaan zoeken of en hoe de eigendomsvraag vanuit de historie kan worden bepaald.

Het rapport is dermate ongunstig voor de overheid dat gedeputeerde Anthony Godett zegt het rapport diepgaand juridisch te laten toetsen in Nederland. Maar het rapport verdwijnt in de lades van het bestuursgebouw, raakt zoek en wordt nooit openbaar gemaakt.

Caribisch Netwerk heeft dat rapport toch in handen kunnen krijgen. De commissie concludeert daarin dat er geen sprake kan zijn van onbeheerd nalatenschap. Dat is een absolute voorwaarde voor de overheid om de grond te kunnen claimen. De claim op Gato is dus niet wettelijk, concludeert Paula. Ook zegt hij dat de onduidelijke situatie rondom de grond van Gato te wijten is aan grove nalatigheid van die overheid, omdat die haar administratie niet op orde heeft.

Rechtszaken
Gerardus Lazaro Ferero is afstammeling van slaaf Leentje, één van dertien vrijgemaakte slaven die de plantage Malpais, waaronder Gato heeft geërfd. Hij verhuurt gronden op Gato en heeft Philipe Benicio “Fiel” Pietersz in dienst die voor hem de huurpenningen int. Na een grondmeting in 1974, op verzoek van Ferero, gaat het mis tussen die twee. Fiel zegt dat hij eigenaar is geworden van de grond, hij int immers al jaren de huurpenningen. Dat de familie Ferero al jaren grondbelasting betaalt, doet volgens hem niet ter zake. Een stroom van rechtszaken volgt. Tot in hoger beroep.

Daarin wordt duidelijk - tot tweemaal toe - dat de familie Pietersz geen aanspraak kan maken op Gato. Zowel in 2000 als in 2009 oordeelt de rechter in cassatie dat eventuele verkrijging op grond van verjaring uitgesloten is. In 1868 al heeft de overheid vastgesteld wie de erfgenamen zijn van erfenis van Sybrecht van Uytrecht. Deze nalatenschap was bovendien ingeschreven in het plantageregister, zodat de familie Pietersz door raadpleging van dit register beter had kunnen weten. Nu zij toch menen bezitsactiviteiten te kunnen ontplooien, zoals het verhuren van terreinen, handelen zij te kwader trouw, aldus de rechter.

Waarschuwingsbord neergezet door
familie Pietersz in de wijk Gato

Malpais

Buurtbewoners, huurders en afstammelingen van de 13 vrijgemaakte slaven zijn verenigd via de stichting Belangenbehartiging Rechtsopvolgers van Sybrecht van Uytrecht en hebben een kort geding aangespannen om de familie Pietersz te dwingen te stoppen met hun illegale praktijken op Gato. Dat dient 14  december.

De plantage Malpais die door Sybrecht van Uytrecht in 1809 is nagelaten is groter dan Gato alleen. Aan de zuidkant van de Weg naar Westpunt ligt Wechi, dat ook wel klein Malpais wordt genoemd. Daarnaast ligt Groot Malpais met Rustplaats. Volgens de executiebrief van het testament behoren ook die terreinen tot de onverdeelde erfenis van Sybrecht van Uytrecht.

De minister van Verkeer en Vervoer, Suzy Römer geeft voorlopig geen bouwverguningen af op het terrein waar woningbouw stichting FKP net infrastructuur heeft aangelegd. "Net als met Gato, zou een historisch onderzoek duidelijkheid moeten geven over de eigendomsstatus van het hele terrein", concludeert Norwin Ferero. 

"Het landjepik, ook door de overheid en FKP, moet stoppen. De grond behoort toe aan de erven van de dertien vrijgemaakte slaven van Sybrecht van Uytrecht. Anno 2015 heeft Curaçao nog steeds geen respect voor haar slavernijverleden."