Antillen in homokwesties toch niet zo Nederlands

bron: de Volkskrant

DEN HAAG - Nog maar een maand geleden dwongen de Antillen stemrecht af bij de Europese verkiezingen – ze zijn tenslotte onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden. Ook het idee van oud-minister Rita Verdonk om criminele Antillianen terug te sturen naar ‘eigen land’, strandde op het vrije verkeer binnen het koninkrijk. Maar als het aankomt op het respecteren van de Nederlandse homowetten, zijn de eilanden niet zo familiair. De Antilliaanse minister Leeflang gaat in hoger beroep tegen de uitspraak dat getrouwde homoparen dezelfde rechten hebben als heterostellen.

Eten de Antillen van twee walletjes – zijn ze Nederlands als het hen (financieel) uitkomt, maar als het lastig wordt even niet?

Feit is dat Nederland en de Antillen elk hun eigen wetgeving hebben. In artikel 3 van het koninkrijksstatuut staan alleen gezamenlijke wetten voor zaken als buitenlandse betrekkingen, defensie, het Nederlanderschap. Over het homohuwelijk is niets afgesproken. In Nederland mogen homostellen sinds 2001 trouwen; op de Antillen niet – net zo min als in bijvoorbeeld Italië. De eilanden bepalen zelf hoe ver ze gaan.

Anders ligt het voor bestaande (in Nederland gesloten) huwelijksakten. Die, zo schrijft artikel 40 van datzelfde statuut, moeten in het hele koninkrijk worden erkend. De rechter in Willemstad en minister Leeflang verschillen van mening over de rechtsgevolgen: mag een lesbische vrouw haar echtgenote en kind meeverzekeren tegen ziektekosten, of niet? Het uitdragen van homoseksualiteit ligt gevoelig op de eilanden.

CDA-staatssecretaris Bijleveld (Koninkrijksrelaties) vindt dat in Nederland gesloten akten en hieruit voortvloeiende rechtsgevolgen ‘in algemene zin’ binnen het hele koninkrijk geldig behoren te zijn. Ook D66-leider Pechtold, voormalig minister van Koninkrijksrelaties, stelt dat de Antillen elders gesloten homohuwelijken onverwijld moeten erkennen. ‘Dezelfde rechten bij uitkeringen, pensioenen of erfrecht als heterostellen.’

Maar om nu te zeggen dat de Antillen van twee walletjes eten, nee. Pechtold: ‘We moeten over en weer oppassen. De Antillen moeten niet hun Calimero-eierdop opzetten, en wij moeten niet met onze Hollandse botheid over allerlei gevoelens heen lopen.’

Met de aanstaande ontmanteling van de Antillen ontstaat een nieuwe situatie. Curaçao en Sint Maarten krijgen net als Aruba een status aparte. Bonaire, St. Eustatius en Saba worden een soort ‘gemeenten’ waar de Nederlandse wetgeving wordt ingevoerd. Mét de mogelijkheid tot afwijkende regels. Het homohuwelijk is tot nu toe buiten de akkoorden gehouden.