bron: Antillenhuis
Hare Majesteit de Koningin was zaterdagavond aanwezig bij het concert ter ere van het 175e geboortejaar van de grondlegger van de klassieke Antilliaanse muziek Jan Gerard Palm. Het concert werd haar aangeboden door de Gevolmachtigde Minister van de Nederlandse Antillen, dhr. Paul Comenencia, en vond plaats in Theater Diligentia in Den Haag. Naast Hare Majesteit de Koningin woonden ook de Minister-President van de Nederlandse Antillen, mw. Emily de Jongh-Elhage, evenals de gouverneurs van de Nederlandse Antillen, dhr. Frits Goedgedrag en Aruba, dhr. F. Refunjol, het concert bij. Onder de vele genodigden bevonden zich verder Staatssecretaris Koninkrijkszaken Ank Bijleveld, Minister van Sociale Zaken, dhr. Piet Hein Donner, Minister van Justitie, dhr. Ernst Hirsch Ballin, Minister Ella Vogelaar, Voorzitter van de Eerste Kamer mw. Y. Timmerman-Buck, Commissaris der Koningin in Zuid Holland, dhr. J.W.A. van Dijk en de Burgemeester van Den Haag, dhr. Jozias van Aartsen. Het concert bestond uit een piano recital, gespeeld door de achterkleinzoon van Jan Gerard Palm, de Curaçaose arts/pianist Robert Rojer. Het concert bood de familie Palm tevens de gelegenheid voor een familie-reünie.
In 2006 was het 100 jaar geleden dat de veelzijdige musicus en componist Jan Gerard Palm overleed en het was ook zijn 175e geboortejaar. Naast dansmuziek, schreef Jan Gerard Palm ook grotere werken, onder andere voor piano en viool en voor diensten in de synagoge, de protestantse kerk en de vrijmetselaarsloge op Curaçao. Zijn muziek draagt vooral door de toegepaste ritmen een heel eigen Antilliaanse identiteit uit. Ook nu nog wordt zijn Adon Olam gezongen in de synagoge op Curaçao. Hij heeft zijn stijl doorgegeven aan zijn vele leerlingen.
Prof. Dr. Ir. Joop Halman van de Universiteit Twente heeft in de afgelopen twee jaar hard gewerkt aan het verzamelen van de partituren van Jan Gerard Palm..Dit heeft geleid tot unieke vondsten in openbare archieven en particuliere collecties in Spanje, Venezuela, Curaçao en in Nederland. Uiteindelijk is het hem gelukt om 147 van de 181 composities van Palm terug te vinden Dankzij donaties van sponsoren worden deze partituren als muziekbundel gedrukt en uitgegeven om ze te kunnen behouden voor het nageslacht. Verder is een boek samengesteld over het leven en werk van Jan Gerard Palm. Dit boek werd tezamen met een cd met composities van Jan Gerard Palm na afloop van het concert aangeboden aan de Koningin.
Prof. Dr. Ir. Joop Halman van de Universiteit Twente heeft in de afgelopen twee jaar hard gewerkt aan het verzamelen van de partituren van Jan Gerard Palm..Dit heeft geleid tot unieke vondsten in openbare archieven en particuliere collecties in Spanje, Venezuela, Curaçao en in Nederland. Uiteindelijk is het hem gelukt om 147 van de 181 composities van Palm terug te vinden Dankzij donaties van sponsoren worden deze partituren als muziekbundel gedrukt en uitgegeven om ze te kunnen behouden voor het nageslacht. Verder is een boek samengesteld over het leven en werk van Jan Gerard Palm. Dit boek werd tezamen met een cd met composities van Jan Gerard Palm na afloop van het concert aangeboden aan de Koningin.
Biografie Jan Gerard Palm
Jonge jaren
Jan Gerard Palm werd op 2 juni 1831 geboren op Curaçao. Al op jonge leeftijd gaf hij leiding aan diverse muziekgezelschappen. Op 28-jarige leeftijd werd hij aangesteld als kapelmeester van de Stedelijke Schutterij op Curaçao. Verder was hij organist in de Joodse synagoge Emanu-El en die van Mikvé Israel, organist bij de Verenigde Protestantse Gemeente en de Vrijmetselaarsloge Igualdad. Palm was een meervoudig instrumentalist; hij speelde piano, orgel, luit, klarinet, fluit en mandoline. Hij was bovendien één van de vaste medewerkers van het internationale tijdschrift Notas y Letras dat zich toelegde op de publicatie van literaire werken en bladmuziek. Dit Spaanstalige tijdschrift dat onder leiding stond van de dichter-musicus Joseph Sickman Corsen, gold als toonaangevend in Latijns Amerika en het Caraïbische gebied.
Jonge jaren
Jan Gerard Palm werd op 2 juni 1831 geboren op Curaçao. Al op jonge leeftijd gaf hij leiding aan diverse muziekgezelschappen. Op 28-jarige leeftijd werd hij aangesteld als kapelmeester van de Stedelijke Schutterij op Curaçao. Verder was hij organist in de Joodse synagoge Emanu-El en die van Mikvé Israel, organist bij de Verenigde Protestantse Gemeente en de Vrijmetselaarsloge Igualdad. Palm was een meervoudig instrumentalist; hij speelde piano, orgel, luit, klarinet, fluit en mandoline. Hij was bovendien één van de vaste medewerkers van het internationale tijdschrift Notas y Letras dat zich toelegde op de publicatie van literaire werken en bladmuziek. Dit Spaanstalige tijdschrift dat onder leiding stond van de dichter-musicus Joseph Sickman Corsen, gold als toonaangevend in Latijns Amerika en het Caraïbische gebied.
Composities
De composities van Jan Gerard Palm worden gekenmerkt door hun oorspronkelijkheid. Van hem is de uitspraak bekend dat goede composities gekenmerkt worden door op zijn minst één verrassende wending. Palm was vaak vooruitstrevend en niet bang om een voor zijn tijd ongewoon akkoord te schrijven. Het karakter van de klassieke Curaçaose muziek is in sterke mate door hem bepaald.
Als componist was hij ook productief. Hij heeft meer dan 180 composities geschreven. Naast dansmuziek heeft Palm ook grotere werken voor orkest en voor piano en viool en muziek voor diensten in de synagoge, de protestantse kerk en de vrijmetselaarsloge gecomponeerd.
Over zijn manier van componeren is bekend dat hij uit zijn hoofd de muziek met gemak opschreef. Pas als het stuk klaar was, ging hij naar de piano om het uit te proberen. Arrangementen voor orkest deed hij eveneens uit zijn hoofd. Eén van zijn meest populaire marsen, de mars Curaçao, heeft hij op diverse manieren gearrangeerd: onder andere voor harmonieorkest, voor klein ensemble voor strijkers en voor volledig orkest. Deze mars was zo populair dat ze jarenlang na zijn dood nog door de straten van Willemstad klonk wanneer het garnizoen met muziek kwam aanmarcheren. In de verfijnde 19e eeuw was hij verder ook de enige componist die het aandurfde om erotische tumba’s te schrijven. Zijn walsen en mazurka’s kunnen gekenschetst worden door een rijkdom aan harmonische variaties, zijn danza’s zijn qua ritme te typeren als complex en zeer creools. Ze behoren tot de meest ingewikkelde van de gehele Caraïbische regio.
De composities van Jan Gerard Palm worden gekenmerkt door hun oorspronkelijkheid. Van hem is de uitspraak bekend dat goede composities gekenmerkt worden door op zijn minst één verrassende wending. Palm was vaak vooruitstrevend en niet bang om een voor zijn tijd ongewoon akkoord te schrijven. Het karakter van de klassieke Curaçaose muziek is in sterke mate door hem bepaald.
Als componist was hij ook productief. Hij heeft meer dan 180 composities geschreven. Naast dansmuziek heeft Palm ook grotere werken voor orkest en voor piano en viool en muziek voor diensten in de synagoge, de protestantse kerk en de vrijmetselaarsloge gecomponeerd.
Over zijn manier van componeren is bekend dat hij uit zijn hoofd de muziek met gemak opschreef. Pas als het stuk klaar was, ging hij naar de piano om het uit te proberen. Arrangementen voor orkest deed hij eveneens uit zijn hoofd. Eén van zijn meest populaire marsen, de mars Curaçao, heeft hij op diverse manieren gearrangeerd: onder andere voor harmonieorkest, voor klein ensemble voor strijkers en voor volledig orkest. Deze mars was zo populair dat ze jarenlang na zijn dood nog door de straten van Willemstad klonk wanneer het garnizoen met muziek kwam aanmarcheren. In de verfijnde 19e eeuw was hij verder ook de enige componist die het aandurfde om erotische tumba’s te schrijven. Zijn walsen en mazurka’s kunnen gekenschetst worden door een rijkdom aan harmonische variaties, zijn danza’s zijn qua ritme te typeren als complex en zeer creools. Ze behoren tot de meest ingewikkelde van de gehele Caraïbische regio.
Dood en nagedachtenis
Jan Gerard Palm stierf op 75 jarige leeftijd op 13 december 1906. Nadien zetten talentvolle componisten zoals Jacobo Palm (1887-1982), John Palm (1885-1925) en Rudolph Palm (1880-1950) de traditie voort die ingezet werd door hun muziekleermeester en grootvader. Ook zij zorgden er vervolgens weer voor dat de muzikale fakkel werd overgedragen aan jongere generaties met componisten zoals Albert Palm (1903-1958), Edgar Palm (1905-1998) en Robert Rojer (1939).
Jan Gerard Palm stierf op 75 jarige leeftijd op 13 december 1906. Nadien zetten talentvolle componisten zoals Jacobo Palm (1887-1982), John Palm (1885-1925) en Rudolph Palm (1880-1950) de traditie voort die ingezet werd door hun muziekleermeester en grootvader. Ook zij zorgden er vervolgens weer voor dat de muzikale fakkel werd overgedragen aan jongere generaties met componisten zoals Albert Palm (1903-1958), Edgar Palm (1905-1998) en Robert Rojer (1939).
Bron: Halman, Johannes I.M. en Rojer, Robert A., Jan Gerard Palm: Leven en werk van een muzikale patriarch op Curacao. KITLV, Leiden, 2008
foto's: Antillenhuis/Studio FVS