Snel verbeteringen voor BES eilanden

bron: Radio Nederland Wereldomroep

Gedeputeerde Nicolaas in gesprek met Désirée Martis (4'59'')
Gedeputeerde Chris Johnson van Saba (3'41'')

De bevolking van de BES-eilanden merkt al in 2009 verbeteringen als Bonaire, Saba en Sint Eustatius een openbaar lichaam van Nederland worden. Dat is de uitkomst van het bestuurlijk overleg tussen de eilanden en Nederland in Den Haag. De eilanden zijn tevreden met het resultaat.

Tijdens de zogenoemde BES-week zijn afspraken gemaakt op het gebied van onderwijs, jeugd en gezin, veiligheid en volksgezondheid. Op het gebied van onderwijs wordt in 2009 een actieplan uitgevoerd om de kwaliteit te verbeteren. Schoolboeken, lesmaterialen, schoolbussen en urgente problemen in de huisvesting krijgen de aandacht. Ook krijgen de eilanden, net als de gemeenten in Nederland, een Centrum voor Jeugd en Gezin om te helpen bij opvoedingsvraagstukken.

Grondwet
De gesprekken in Den Haag verliepen goed, maar liepen drie uur uit. Bonaire wilde namenlijk de BES-eilanden een wettelijke basis geven in de Nederlandse Grondwet. Maar omdat een grondwetswijziging veel tijd in beslag neemt, is een compromis gevonden in het Statuut. In artikel 1 wordt een bepaling opgenomen om de drie eilanden toch een grondwettelijke basis te geven.

Gedeputeerde Anthony Nicolaas zei dat Bonaire met deze oplossing heeft ingestemd om tijd te winnen. De eilanden willen voor eind 2010 onderdeel van Nederland worden. "De grondwet kan alleen in twee lezingen worden gewijzigd. Na de eerste lezing moet de Tweede Kamer worden ontbonden en moeten er nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven. Daarna kan de Grondwet gewijzigd worden. Dat is op korte termijn niet haalbaar."

Coalitie
De eilanden willen het proces graag afronden voor er in Nederland nieuwe verkiezingen zijn geweest. "Morgen heb je een nieuwe coalitie, die een andere mening heeft over de BES-eilanden en die de WolBES wil intrekken", legt de gedeputeerde uit. WolBES is de wet die de nieuwe status voor de eilanden regelt op basis van de Grondwet. Door die regeling op te nemen in het Statuut kan Nederland die niet eenzijdig terugdraaien. Daarvoor is dan de instemming nodig van de andere landen in het Koninkrijk.

Afspraken
Bij het bestuurlijk overleg is afgesproken dat de samenlevingen op de drie BES-eilanden in 2009 en 2010 concrete verbeteringen zullen zien. Enkele punten zijn:

- een actieplan voor het onderwijs;
- uiterlijk 1 januari 2009 een plan voor studiefinanciering voor studenten van de eilanden;
- 24 uur per dag, 7 dagen per week ziekenvervoer voor acute gevallen;
- oprichting van een Zorgkantoor in 2009;
- Een Centrum voor Jeugd en Gezin op ieder eiland met als uitgangspunt dat de jeugd op de eilanden blijft;
- In 2009 een gemeenschappelijk meldkamer voor alle hulpdiensten.

Heel tevreden is Nicolaas met de afspraken over volksgezondheid, onderwijs en veiligheid. "We krijgen volgend jaar 1 miljoen euro extra voor de politie." De moord op Marlies van der Kouwe toont volgens de gedeputeerde aan dat er meer politie op Bonaire nodig is. Ook de investeringen in het onderwijs zijn hard nodig, zegt hij: "We hebben te lang geen onderhoud gepleegd. De studenten zullen gaan merken dat de scholen in betere staat van onderhoud zijn, dat het niveau van onderwijs wordt opgetild en dat Bonaire veiliger wordt."

Republiek
De andere delegatieleiders, Chris Johnson van Saba en Julian Woodley van St. Eustatius, waren ook zeer tevreden met het resultaat van de vierde BES-week. Volgens Woodley merken de mensen volgend jaar echt dat dingen gaan veranderen. Zijn collega Johnson van Saba is vooral blij dat zijn eiland nu echt zicht krijgt op het einde van het Antilliaanse staatsverband. "Eigenlijk hebben we de afgelopen 54 jaar als een zelfstandige republiek gefunctioneerd. We moesten alles zelf regelen, omdat de centrale regering ons compleet vergat."

Met de afspraken die deze week op het gebied van onderwijs, jeugd en gezin, volksgezondheid en veiligheid zijn gemaakt, zullen de mensen van Saba al heel snel grote veranderingen en verbeteringen zien, meent de gedeputeerde. Hij heeft alle vertrouwen in de Nederlandse ambtenaren: "In de vier BES-weken hebben de ambtenaren hun best gedaan." Dit in tegenstelling tot politici, die te lang machtsspelletjes hebben gespeeld, vindt hij. "Er is nu hoop voor de toekomst. We moeten deze kans grijpen."

Niet alles is geregeld. Voorlopig blijft de Antilliaanse wetgeving in stand. Alleen de wetten die strikt noodzakelijk zijn voor de overgang van de eilanden naar Nederland, worden ingevoerd. "Bijvoorbeeld de financiële verhoudingen. En successievelijk met een groeiproces wordt andere wetgeving ingevoerd", legt staatssecretaris Ank Bijleveld uit.

Homohuwelijk
Daardoor zal een homohuwelijk voorlopig niet op de eilanden gesloten kunnen worden. In Nederland is daarop veel kritiek. Vanuit de Tweede Kamer en uit de homobeweging werd al direct geprotesteerd. Voormalig hoofdredacteur Henk Krol van de Gay Krant reageert in een persverklaring zeer teleurgesteld: "Met geldbedragen kun je schipperen, met mensenrechten niet."

Volgens Bijleveld is het voor de bevolking van de BES-eilanden belangrijker om de sociale zekerheid, veiligheid, volksgezondheid en onderwijs te regelen. Wel benadrukte ze dat homoseksuelen op de eilanden gelijk behandeld moeten worden en dat in Nederland gesloten homohuwelijken moeten worden erkend. "Alleen wordt de Nederlandse wetgeving op dit terrein nog niet ingevoerd."

-------------------
Totale nieuwsaanbod Caribische redactie