Afstemming met Onderwijs: De ontbrekende schakel I

Weinig afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven

Het Kenniscentrum Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KBB) is sinds 1 oktober dicht. De Curaçaose overheid kwam niet over de brug met eerder beloofde subsidiegelden. Met het verdwijnen van het centrum verdwijnt ook het enige onafhankelijke instituut dat de aansluiting verzorgt tussen de arbeidsmarkt, het onderwijs en de overheid. Dat zegt Donna Philbert, sectordirecteur bij het ministerie van Sociale Ontwikkeling, Arbeid en Welzijn (SOAW).

door Dick Drayer

Volgens de sectordirecteur was KBB een effectieve schakel tussen de partijen, omdat het nauwelijks beïnvloed kon worden door de politiek. ‘En dat is waarschijnlijk ook zijn ondergang geworden. Het Ministerie van Algemene Zaken heeft alles wat met jongeren te maken heeft naar zich toegetrokken en een actieprogramma Jeugdontwikkeling op poten gezet.’ Het jeugdprogramma krijgt weliswaar de beschikking over overdrachtsdossiers, maar de kennis en ervaring van KBB verdwijnt.

Arbeidsmarkt
Gofrie van Lieshout, directeur van het KBB, zucht diep. ‘Iedereen zegt dat onze activiteiten en producten moeten worden voortgezet en dat die verduurzaamd moeten worden; dat is belangrijk vanwege bijvoorbeeld de problematiek van de jeugdwerkloosheid (37%), maar er is geen subsidie beschikbaar. Dan keur je dus niet onze producten en kwaliteit af, maar dan keur je de organisatie af; dan liggen daar andere zaken aan ten grondslag. Feit is dat de ministeries niet klaar zijn om onze producten over te nemen.’

Volgens Van Lieshout is er geen enkele organisatie op uitvoeringsniveau actief om de aansluiting tussen beroepsonderwijs en arbeidsmarkt duurzaam te verbeteren. ‘De arbeidsmarkt zit verstopt; er wordt heel weinig gedaan aan bij- en nascholing: mensen krijgen een functie en blijven daarin hangen. Werkgevers doen weinig om groei te stimuleren, zo krijg je ook geen ruimte voor nieuwkomers.’

Gofrie van Lieshout

Brancheverenigingen
De afgelopen jaren kwam er mondjesmaat aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, zegt van Lieshout. ‘Veel ad hoc en niet afgestemd, maar toch. Maar het probleem zit niet alleen bij de overheid. Het bedrijfsleven zou inhoud moeten geven aan opleidingen in het onderwijs, maar Curaçao kent nauwelijks brancheverenigingen. Het is onmogelijk om aan 2.000 bedrijfjes te vragen wat zij belangrijk vinden in een timmeropleiding. Er is dus geen aanspreekpunt voor overheid en onderwijs.’  

Waarom zijn er zo weinig brancheverenigingen? Van Lieshout vervolgt: ‘Bedrijven zijn nogal wantrouwig. Bezig met continuïteit en de concurrentie een stap voorblijven. Daarin past voor de meesten niet het delen van informatie om opleidingen kwalitatief en kwantitatief aan te laten sluiten. Informatie daarover wordt als gevoelig ervaren.'

Van Lieshout vindt dat het bedrijfsleven zich zou moeten melden bij het ministerie van Economische Zaken en moet zeggen: luister naar ons, dit is wat we nodig hebben. ‘Je kunt wel langs de zijlijn blijven staan en roepen dat jongeren niets leren en niets kunnen, maar dan moet je ook laten weten wat je verwacht. Dat is goed werkgeverschap. Ik hoor mensen vaak zeggen dat hun personeel niet goed functioneert, terwijl ze zelf nauwelijks tijd en moeite stoppen in het wervingsproces.'

CertificeringToch zijn er ook lichtpuntjes. ‘We hebben branchecertificering ingevoerd. In de beveiligingssector. Daarin zijn duizenden mensen werkzaam’, zegt Van Lieshout. ‘Er was geen passende opleiding op laag niveau. Als je er een beetje gevaarlijk uitzag, kreeg je een knuppel en een pet en was je beveiliger. Op een zaterdag zijn we gaan zitten en hebben een groot aantal beveiligingsbedrijven gebeld. We hebben het verhaal uitgelegd: jullie geven aan wat je belangrijk vindt en dan zorgen wij dat die training er komt. Dat heeft zelfs geleid tot de brancheorganisatie Curaçao Security Association (CSA). Het kan dus wel!’

Uit rondvraag bij diverse opleidingen blijkt dat er vanuit het onderwijs zelf ook weinig tot niets wordt georganiseerd om het contact met het bedrijfsleven te verbeteren. Van Lieshout beaamt dat. Soms gaat niet verder dan een zoektocht naar stageplekken. Bovendien: een groot deel van het onderwijs op Curaçao is aanbodgestuurd. Van Lieshout: ‘Ergens in een ivoren toren wordt bedacht wat onze arbeidsmarkt nodig heeft en daar holt het onderwijs dan achteraan. Vervolgens wordt vergeten te kijken of dat na vijftien jaar nog actueel is. KBB heeft gezegd: ga in overleg met de sectoren en maak een ombuiging naar vraaggestuurd onderwijs; evalueer het onderwijssysteem. Curaçao heeft een systeem van eindtermen. Op de schop ermee. Richt je op competentiegericht onderwijs, vraaggestuurd vanuit de behoefte op de arbeidsmarkt.’

Donna Philbert

Jeugdontwikkeling
Daar zit volgens Donna Philbert een belangrijk pijnpunt. ‘Het onderwijs levert leerlingen af met weinig persoonlijke bagage. Hoe beschaafd ben je? Hoe ga je om met kritiek? Hoe functioneer je binnen een team en hoe ga je met geld om? Werkethiek. Problemen met angermanagement. Dat soort aspecten is op alle onderwijsniveaus onder de maat. Die kennis vind je niet in het onderwijs, niet in het bedrijfsleven en waarschijnlijk ook niet in het actieprogramma Jeugdontwikkeling. Juist het KBB gaf daarin goede begeleiding.’

Voor Van Lieshout en Philbert staat vast dat het actieprogramma Jeugdontwikkeling op dit moment de inhoudelijke kennis niet heeft om invulling te geven aan de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. 'Dat zal dan weer van de grond af aan moeten worden opgebouwd', besluit Van Lieshout.

Lees hier deel 2

0-0-0-0

Dit artikel gemaakt in opdracht van en gepubliceerd door Coaching Magazine. Het stond in editie 3 van jaargang nr. 13