 |
| Xiomara Ruiz-Maduro, minister van Financiën (l) en Evelyn Wever-Croes, premier | Foto: Antilliaans Dagblad |
Erger wordt het – en dat blijkt ook nu weer - wanneer de kleinen van geest gebruik maken van argumenten en redenaties die mensen in de andere twee groepen hanteren. Want zoveel onzin op de vierkante centimeter krantenpapier, als in het onderhavige stuk, trof ik zelden aan in de krant.
Ik vermaakte me in eerste instantie kostelijk met het stuk. Al was het maar omdat je weet dat als ze over je schrijven, je gewoon bestaat en ertoe doet. Small, average or great: it doesn't matter. Maar mijn reactie komt er uiteindelijk toch, omdat onzin niet een eigen leven moet gaan lijden. Dat Rocco Tjon zijn achterban en kiezer voor de gek wil houden is zijn keus, maar dat de pers, of andere toezichthoudende organen daarbij lijdzaam moeten toezien, ligt niet in hun mandaat besloten.
Klakkeloos
Op pagina 10 van de betreffende editie van het Antilliaans Dagblad staat een interview met de voorzitter van de Colleges Financieel Toezicht. “Iedereen gebaat bij solide openbare financiën”, quote ik, zonder na-te-apen. Vervolgens sla ik pagina 17 open en vind daar een stuk over de fractievoorzitter van de op een na grootste partij van Aruba, en grootste coalitiepartij, Rocco Tjon. Daarin ergert deze politicus zich aan het feit dat adviezen en rapporten van het College financieel toezicht Aruba (CAft) klakkeloos worden overgenomen door journalisten. Wat zou Aruba er baat bij hebben als hij hetzelfde deed, hoor ik ze aan de Rouvilleweg denken, maar dat terzijde.
Als volksvertegenwoordiger is het niet slim en ook tamelijk ongepast om je tot een toezichthouder en zijn bestaansrecht te richten. Je bent als Statenlid immers gekozen door het volk en met de opdracht de Staten ingestuurd om de regering te controleren. Je hebt daarvoor bijvoorbeeld de beschikking over het vragenrecht of het budgetrecht. Stel vragen aan je regering en beperk je bij Journalisten en andere toezichthouders tot vragen om verduidelijking. Zodat je met die antwoorden een goed verhaal kan opzetten tegen diegene die je controleert.
Want, en dat vergeet Tjon, toezichthouders en journalisten zijn juist je medestanders. Ze houden de vinger aan de pols, ieder vanuit hun eigen mandaat en kunnen zo samen met de Statenleden in het belang van het volk de regering bij de les houden.
 |
| Rocco Tjon | Foto: Èxtra |
People
En de extra hulp kan Tjon en zijn lotgenoten wel gebruiken. In een eerder artikel heb ik inhoudelijk een groot aantal argumenten gegeven om Evelyn ter verantwoording te roepen. Maar ik heb nooit enige inhoudelijke reactie gezien of gehoord; ook is de media niet gezocht om inhoudelijk mijn argumenten te weerleggen met betrekking tot ’s lands financiën. Ik lees ook nooit enige repliek of berichtgeving van de regering zelf, waarin weerlegd wordt wat ik schrijf.
Wat ik wel hoor is de repliek in de wandelgangen via mijn netwerk in Oranjestad en dan moet ik altijd meteen denken aan Eleanor Roosevelt: gaat het weer over people en huidskleur en geboorteland. Daarmee wordt zachtjes toch de indruk gewekt dat de fractievoorzitter en zijn collega Statenleden een spreekbuis zijn voor de premier en haar kabinet.
Want wie een beetje verstand heeft van zaken haalt het betoog van Rocco Tjon onderuit. Er is sprake van eenvoudig weerlegbare stellingen en conclusies.
Goede kant
Zo begint de fractievoorzitter met de stelling dat het de goede kant uitgaat met de financiën op Aruba. Nou is onze fractievoorzitter een gerespecteerd man, geroemd om zijn kennis en inzicht, maar hoe kan hij in hemelsnaam deze conclusie trekken?
Ten eerste stelt hij dat de door de regering uitgebrachte uitvoeringsrapportage inzicht geeft in het uitgevoerde beleid. Dit zou een unicum zijn. Elke lezer kan namelijk al in de allereerste alinea van de inleiding zien dat het hier gaat om een financiële verantwoording ten aanzien van de begrotingsuitvoering. Ik geef toe, als journalist hunker ik - en Statenleden vermoedelijk ook - naar de koppeling tussen beleid en uitvoering, maar met de rapportages van het CAft is dat echt niet mogelijk.
Kan ook in andere zin niet, omdat het beleid van de regering na meer dan 400 dagen nog immer een enigma is. Weliswaar ooit opgeschreven, maar vervolgens terzijde gelegd. Overigens zeg ik dat niet, maar is dit meermalen door het CAft als commentaar opgenomen. Als ik het zeg, zou het na-apen zijn, nietwaar?
Financieringstekort
Vervolgens stelt de fractievoorzitter vast dat het financieringstekort met 2,5% ruim lager ligt dan wat afgesproken was tussen Nederland en Aruba.
Dan zou ik deze fractievoorzitter toch even in herinnering willen brengen dat conform de Landsverordening Aruba tijdelijk financieel toezicht (LAft) is afgesproken dat over 2018 sprake moet zijn van een overschot van minimaal 0,5% van het Bruto Binnenlands Product.
Dat om ondoorgrondelijke redenen het CAft de hand over eigen hart heeft gestreken en concludeerde dat dit buiten het bereik ligt van de Arubaanse bestuurders, doet daar niet aan af (zou het Cft ook eens in Curaçao moeten zeggen!).
Evenwel is vervolgens een nieuwe harde afspraak gemaakt dat het tekort over 2018 lager dient te zijn dan het tekort over 2017. Dit heeft het CAft meermalen en laatstelijk in haar reactie op de 2e uitvoeringsrapportage 2018 (Cft 201800178) nog benoemd.
In het door de Algemene Rekenkamer Aruba op haar website gepubliceerde “Rapport onderzoek jaarrekening land Aruba 2017” is op pagina 10 klip-en-klaar opgenomen dat het financieringstekort 2,2% van het bbp bedraagt over 2017. De constatering van de politicus dat Aruba ruim onder de norm zit is dus allesbehalve waar.
Volgens mijn rekenjuffrouw van de lagere school is 2,5% tekort een groter tekort dan 2,2%, en kan je dus onmogelijk met droge ogen en korte neus beweren dat het de goede kant op gaat met de financiën van Aruba. Bovendien: het CAft heeft nu al een prognose gedaan (Cft 201900020) dat het tekort over 2018 zal uitkomen op 2,8%!
En…daarom nu weer - net als de vorige keer - de vraag, of dat de reden is dat de door de Rekenkamer gepubliceerde onderzoeken jaarrekening over 2016 en 2017 maar niet vastgesteld kunnen worden door de Staten en formeel worden aangeboden aan CAft?
Uit het oog
De wellicht zelf gecreëerde jubelstemming over de vermeende goede kant waar Aruba op afstevent, laat Tjon en zijn fractiegenoten ook nog eens alle andere opbrengsten en kosten uit het oog verliezen.
Zo zijn bijvoorbeeld de personeelslasten nog steeds niet significante gedaald. Terwijl Evelyn toch met veel bombarie 300 niets-uitvoerende-maar-wellicht-politiek-partijbenoemde-ambtenaren naar huis heeft gestuurd. Geen daling dus op de grootse kostenpost, de personeelslasten van Aruba. Ook de zo vaak beloofde besparing op de personeelslasten van 12 miljoen florin over 2018 is nooit waargemaakt.
Ik ga nog even door. De post 'Goederen en Diensten' is - zo staat in de 4e uitvoeringsrapportage 2018 - maar liefst 31,8 miljoen florin hoger dan 2017. Dat wordt door Tjon afgedaan met één zin: 'deze kostenstijging 20,8% meer is dan in 2017'.
Als je een bedrag van bijna 32 miljoen aan Goederen en Diensten meer uitgeeft dan een jaar ervoor, dan moet je met een hele goede toelichting komen! En dat gebeurt niet. Boze tongen beweren dat dat is omdat uit deze pot diverse vrienden en consultants en pastechi’s moeten worden betaald. En dat wil je natuurlijk niet uitleggen. Als Evelyn of Rocco de moeite nemen om de toelichting duidelijker te maken, kunnen we deze boze tong voorgoed begraven en een publiek geheim naar waarheid ontrafelen.
Interim Begrotingsfonds Sociaal Crisisplan
Waarbij ik zou willen aantekenen dat ik hoop dat dit soort oneliner-toelichtingen achterwege blijven bij het voeden en uitputten van het IBSCP-begrotingsfonds. IBSCP is het Interim Begrotingsfonds Sociaal Crisisplan dat de regering heeft ingesteld naar aanleiding van de tragische dood van de twee kinderen, Roshandrick Frans en Rishandro Anastacia, door huiselijk geweld.
Wat nu feitelijk gebeurt is dat er een begrotingsfonds met circa 17 miljoen florin wordt opgetuigd, maar waarvan niemand en dus ook het CAft, niet weet wat en waarom hoeveel geld erin gaat en aan wat en waarom en welke kosten er allemaal betalingen verricht gaan worden. Snapt de fractievoorzitter nu waarom het CAft daar terecht vragen over stelt?
Overheidsschuld
Volgens de fractievoorzitter gaat het ook de goede kant op met de financiën omdat in de 4e kwartaalrapportage is opgenomen dat de ontvangsten van de regering over 2018 zijn gestegen met meer dan 81 miljoen florin. Misschien moet Rocco Tjon eens uitleggen hoe het kan dat er meer is binnengekomen door burgers en bedrijven zwaarder te belasten, maar dat de totale overheidsschuld toch met meer dan 104 miljoen is gestegen naar 4,3 miljard florin.
Je kunt ook stellen, zonder iemand na te apen, dat de regering met instemming van de oplettende fractievoorzitter, over 2018 nominaal 185 miljoen florin meer heeft uitgegeven dan over 2017. Daarbovenop komt de suppletoire begroting in december 2017 van 150 miljoen florin, en dan wordt nu pijnlijk en ook feitelijk duidelijk dat de destijds voorspelde 330 miljoen florin extra uitgavenruimte/speelruimte zich daadwerkelijk heeft gemanifesteerd.
Artikel 8
De werkwijze van het CAft baart Rocco Tjon zorgen. Gestelde vragen door het College betreffen volgens hem interne landsaangelegenheden. Het CAft mag zijn neus dus niet in andermans zaken steken en het is terecht dat de minister van Financiën vindt dat het CAft haar niet moet lastigvallen.
Misschien dat Tjon dan maar eens moeten uitleggen waarom de regering het CAft aanspoort om het zware LAft artikel 8 dan maar ter hand moet nemen en zelf alle informatie mag en moet gaan halen bij diensten en directies (zie antwoordbrief MinFEC 3915)? Feitelijk wil de minister van Financiën daarmee domweg geen antwoorden geven en zet het College daarmee in zijn hemd.
Artikel 8 is juist een geweldig, maar pijnlijke artikel, dat destijds zwaarbevochten is en veel kwaad bloed heeft gezet tijdens onderhandelingen. Ook topbestuurders op andere eilanden verbaasden zich erover. Wie dat artikel goed leest, weet dat het CAft buiten de regering om, te allen tijde het recht en de macht heeft om een willekeurige directie, dienst of administratie binnen te vallen en informatie op te vragen. Dat mag zelfs het OM niet.
Tot slot
Dat ook de begroting over 2019 aan alle kanten rammelt, moet de fractievoorzitter nu weten. Het is kenmerkend dat alleen de volgens hem, buiten de politiek staande, betweters keer op keer dezelfde vragen en opmerkingen maken, en dat de te controleren regering elke keer weer domweg geen antwoord geeft op de gestelde vragen. Het CAft zou er tureluurs van worden, denk ik zo. Maar misschien is het niet inhoudelijk op vragen reageren van deze regering en zijn trawanten in het parlement een stilzwijgend verzoek om in te grijpen.