Terwijl de gezondheidsautoriteiten in de laatste week van november 100+ nieuwe Covid19-gevallen per dag registreren en het CMC een ongekende outbreak binnen haar muren te verstouwen krijgt, wachten ondernemers op wat komen gaat. Ik krijg ze regelmatig op mijn stoep of in mijn WhatsApp. Vooral over de NOW-regeling, maar ook over de nog tragere bureaucratie nu de aandacht vooral op Corona is gericht; de onzekerheid over wanneer de situatie normaliseert. Als ooit. Veel kleine ondernemers verleggen hun business van retail naar individuele klant. Met internet als steun in de rug.
Eén groep ondernemers licht ik hier uit: de huisartsen. Zij spelen een cruciale rol in de detectie en aanpak van coronapatiënten in de eerste lijn. Het Curaçao Medical Centre, ons nieuwe ziekenhuis is als vertegenwoordiger van de tweedelijnszorg, voor een deel van de coronapatiënten stap twee. Beide sectoren laten in tijde van crisis hun kwetsbaarheid zien. En dat willen ze geen van beide. Zo erg zelfs dat beiden ongecontroleerd in de verdediging schieten als er kritiek is op hun functioneren. Dat is jammer, want er valt van die kritiek zoveel te leren.
Curaçao heeft 87 huisartsen die lid zijn van de CHV, de Curaçaose Huisartsen Vereniging. Zij vormen ongeveer 90 procent van het huisartsenbestand op het eiland. De groep is zeer bereidwillig om de problemen in de zorg, waar zij verantwoordelijk voor is, aan te pakken. Maar een deuk in een pak boter op een enkele individuele praktijk na, slaat de beroepsgroep vooralsnog niet. En dat kost zelfs slachtoffers, volgens beroepsbeoefenaars in de tweede lijn.
Bijna
Eind november schreef ik daarover in dagblad Trouw. Veel van wat ik tijdens mijn onderzoek te horen kreeg, moest binnenskamers blijven. De o zo vaak aangehaalde transparantie, vooral het CMC hangt die hoog in de vlag, is een farce. Na het vertrek van Inspecteur Huurman, horen we ook niets meer over de problemen in de zorg. Zijn die ineens opgehouden toen de verguisde, want wel transparante inspecteur, het veld moest ruimen nadat de medische lobby daar sterk op had aangedrongen bij de minister?
Na het verschijnen van mijn artikel rolden de verwijten naar mij, over straat. Het CMC, dat op bijna alle afdelingen Covid-besmettingen heeft vastgesteld, riep voor iedereen die het maar horen wilde dat de journalist het fout had. Die had gezegd alle afdelingen. En dat was niet waar, het waren bijna alle afdelingen.
Ze waren zo boos op deze vergissing dat de deuren van het CMC nu voor mij gesloten zijn. Een reportage die ik voor NOS moest maken over uitgezonden zorgpersoneel werd geannuleerd. 'Dick Drayer is niet welkom in ons ziekenhuis'. Nu maar hopen dat ik niet ziek word, want aan mijn verzekering alleen heb ik misschien niet genoeg.
Basisarts
De huisartsenvereniging kwam in spoed bijeen, want het artikel had gemeld dat doctoren in Costa Rica met een vijfjarige basis-medische opleiding zomaar huisarts kunnen worden op Curaçao. Daarvan zou de suggestie uitgaan dat er niet gekwalificeerde huisartsen zijn op Curaçao en dat beeld moet voorkomen worden. Ze willen rectificatie.
Terwijl dat een van de kernproblemen is van de eerstelijns zorg: Spaansprekende basisartsen zonder huisartsen opleiding en een beroepsgroep die geen eenduidige zorg levert. Kennelijk is de invloed van de medische lobbyisten zo groot dat de politiek het nog steeds niet aandurft om de landsverordening BIG in te voeren. Die is al in 2009 aangenomen door de Antilliaanse Staten, maar ligt te wachten op de uitvoeringsregelingen. Het laat zich raden waarom. Voor de basisartsen zonder huisartsenopleiding kan de invoering de nekslag betekenen. Voor dertig procent van de huisartsen die ouder is dan 65 ook.
Grotere problemen
De eerstelijnszorg kent nog veel grotere problemen. Er is nog steeds geen Elektronisch Patiënten Dossier en wat er aan ICT wel is, communiceert niet met de tweede lijn, met het ziekenhuis. De arts daar moet het hebben van de informatie die de huisarts op papier aan de patiënt meegeeft, vaak nog in het Spaans.
Dan is er de preventieve en curatieve chronische zorg, zoals diabetes, hypertensie, en hart- en vaatziekten. Op die gebieden ligt vooral de verzekeraar dwars. Huisartsen mogen maximaal 2500 SVB-patiënten in hun bestand hebben zitten en krijgen daar vijftien gulden per maand per patiënt voor. Ongeacht hoe vaak die patiënt in de wachtkamer zit. SVB is zelfs van plan dit bedrag te korten, omdat de zorg in het CMC zo duur is, dat die onbetaalbaar lijkt te worden. En de in Nederland zo gangbare Praktijk Ondersteuner die juist in de preventie van chronische ziekten een belangrijke – kostenbesparende – rol kan spelen, moet van diezelfde vijftien piek betaald worden. Een belangrijk stuk werkgelegenheid ook, dat hierdoor niet van de grond komt, op een paar huisartsenpraktijken na.
Het merendeel van de patiënten op Curaçao vertrouwt die huisarts al lang niet meer – iets dat ik volgens de huisartsen nooit had mogen schrijven in de krant. Als gevolg van de problemen in de eerste lijn, gaat de patiënt heimelijk om de huisarts heen en meldt zich op de afdeling Spoedeisende Hulp. Drie kwart van de patiënten die daar een ponsplaatje haalt is zelfverwijzer en heeft geen huisarts gezien. Logisch dat het CMC klaagt, zeker in deze Covid-tijd. Maar om dit probleem aan te pakken, moeten de problemen die ik hierboven schetste wel worden aangepakt. In plaats van de journalist te bashen, zodat je de vuile was binnenhoudt.
Rijen gesloten
Waar dat toe leidt, hebben we voor het eerst kunnen zien toen de Inspectie echt transparant ging werken en het ene schandaal na het andere naar buiten kwam. Maar de medische beroepsgroep heeft de rijen weer gesloten.
De gezondheidszorg is ziek en er is geen opgeleide dokter op zaal.<
---------